Staatscommissie rechtsstaat brengt adviesrapport uit over functioneren van rechtsstaat

Op 10 juni heeft de Staatscommissie rechtsstaat, waar prof. Marc Hertogh van onze faculteit deel van uitmaakt, haar adviesrapport over het functioneren van de rechtsstaat gepubliceerd. In het rapport, getiteld ‘De gebroken belofte van de rechtsstaat: tien verbetervoorstellen met oog voor de burger’, concludeert de staatscommissie dat de rechtsstaat door de overheid langdurig verwaarloosd is.

Geen bescherming, invloed of ondersteuning

Volgens de staatscommissie zit een aanzienlijke groep burgers op dit moment in de knel doordat de overheid de rechtsstaat heeft verwaarloosd. Ze stelt dat de belofte gebroken is om voor een rechtsstaat te zorgen waarin burgers door en tegen de overheid beschermd zijn. Ook krijgen burgers volgens de staatscommissie geen invloed op de overheidsmacht en wordt hun geen benodigde ondersteuning geboden.

De staatscommissie roept het nieuwe kabinet en het parlement op om een einde aan de harde werkelijkheid te maken waarin veel burgers lijden onder de verwaarlozing van de rechtsstaat. Ze stelt dat de rechtsstaat permanent onderhoud vraagt en dat er de komende jaren doortastende politiek-bestuurlijke en juridische maatregelen moeten worden getroffen, zodat de rechtsstaat voor burgers in een kwetsbare positie niet verder verwaarloosd wordt.

Tien voorstellen

In het rapport heeft de staatscommissie tien voorstellen gedaan aan het parlement, de regering, de rechtsprekende macht en overheidsorganisaties met burgercontact. De voorstellen zijn onder andere gebaseerd op gesprekken met burgers en uitkomsten van een landelijk burgerpanel. Enkele voorbeelden:

• Vereenvoudig beleid, wetten en uitvoering als het gaat over bestaanszekerheid.
• Versterk de rechtsbescherming.
• Maak de rechtsstaat weer leidend in het handelen van politiek en overheid.
• Geef uitvoeringsorganisaties de mogelijkheid een rode kaart te trekken.
• Schaf het toetsingsverbod af.

Staatscommissie rechtsstaat

De Staatscommissie rechtsstaat is actief sinds 1 februari 2023. Ze kreeg vanuit de regering, Rechtspraak, Eerste en Tweede Kamer de opdracht om met voorstellen te komen waarmee de rechtsstaat kan worden versterkt. Hertogh is plaatsvervangend voorzitter van de Staatscommissie.

Dit bericht is geplaatst door de Faculteit Rechtsgeleerdheid.