Stokman en Padmos voorspelden inhoud regeerakkoord Rutte IV nauwkeurig

Op donderdag 25 april 2021 deelden prof.dr. Frans Stokman en Lars Padmos hun voorspellingen over vier mogelijke coalitieakkoorden in de kabinetsformatie. Dat deden ze tijdens de Democracy & Governance lunch webinar van Sustainable Society (RUG). Hun voorspellingen bleken nauwkeurig. Toch kwam er een andere coalitie dan op basis van de verkiezingsprogramma’s aannemelijk leek.

Het was de zesde keer dat Stokman c.s. de uitkomsten van de coalitieonderhandelingen voorspelden met het REX Decide model. Op basis van de verkiezingsprogramma’s en de analyses van het CPB en PBL zijn op 12 hoofdonderwerpen de beleidsstandpunten en prioriteiten van zes potentiële coalitiepartijen bepaald. De relatieve invloed van de partijen in de onderhandelingen wordt daarbij bepaald op basis van de zetelverdeling in de nieuwe Tweede Kamer. Vervolgens worden met een ruilmodel, het REX Decide Model, standpunten uitgeruild, waardoor partijen betere uitkomsten krijgen op voor hen belangrijke issues tegen concessies aan andere partijen op issues die zij minder belangrijk vinden.

Regeerakkoord

Na bijna een jaar formeren sloten de vier partijen VVD, CDA, D66 en CU op 15 december 2021 een regeerakkoord. Met Rutte IV werd hiermee na ongeveer een jaar formeren de rechtse coalitie van voor de verkiezingen voortgezet. Stokman en Padmos voorspelden echter dat een coalitie met de VVD en CU zou mislukken, omdat deze partijen op het gebied van vluchtelingen lijnrecht tegenover elkaar stonden. Een brede coalitie met de PvdA en GroenLinks leek daarom waarschijnlijker. Zo’n coalitie had PvdA en Groen Links de kans gegeven om hun partijprogramma’s optimaal te realiseren.

VVD en CDA weigerden echter met beide partijen tegelijk te onderhandelen en blokkeerden zo, ook tegen de wens van D66, deze brede coalitie. PvdA en GroenLinks hielden elkaar echter vast, wellicht mede geïnspireerd door de voorspelde gunstige effecten daarvan door Stokman en Padmos.

Na grote en langdurige aarzelingen van D66 en CU kwam er uiteindelijk toch een coalitie van VVD, CDA, D66 en CU die vooraf het minst waarschijnlijk leek, een coalitie dus zonder PvdA en/of GroenLinks. Daarom kon pas na ongeveer een jaar de Rechtse Coalitie gevormd worden en kon worden vastgesteld hoe goed de voorspellingen voor dit akkoord van Stokman en Padmos zijn.

Afwijkingen van de voorspellingen

Ondanks de lange duur van de formatie wijkende voorspellingen op een schaal van 0 tot 100 slechts 16,19 punten af van de uitkomsten in het coalitieakkoord. Er zijn twee punten waar de voorspelling wel substantieel afwijkt van de uitkomst:

• onderwijs

• defensie-uitgaven

Laten we deze twee buiten buiten beschouwing, dan is het gemiddelde verschil slechts 7.64 punten op die schaal van 0 tot 100.

Lees hier het REX Decide model met de voorspellingen van Stokman en Padmos en hun uitkomsten

Over Frans Stokman en Lars Padmos

De specialisatie van Frans Stokman (1941) is politieke besluitvorming. Stokman studeerde politicologie en promoveerde aan de UvA; van 1977-2006 was hij hoogleraar en daarna honorair hoogleraar aan de RUG bij Sociologie. De door hem en Reinier van Oosten ontwikkelde methodiek DECIDE is door hem en diverse medewerkers toegepast op besluitvorming in het bedrijfsleven en in de politiek op lokaal, nationaal en internationaal niveau.

Lars Padmos (1995) studeerde Sociologie aan de Rijksuniversiteit te Groningen en is Beleidsmedewerker Statenfractie D66 Fryslân. Lars deed dit onderzoek op persoonlijke titel.