Recreatie stimuleert bosverjonging in natuurgebieden

De wolf is dan wel terug, maar ook de mens veroorzaakt een ‘angstlandschap’ in natuurgebieden. Herten vermijden overdag gebieden met recreatie, zowel op landschapsschaal als in de nabijheid van recreatiepaden. Vooral op landschapsschaal leidt dit tot verminderde vraat aan jonge boompjes, wat positief is voor bosverjonging. De effecten zijn het sterkst in open landschap zoals heidevelden, waar de zichtbaarheid het grootst is. Dit blijkt uit een onlangs gepubliceerde studie van Bjorn Mols, die zijn onderzoek deed vlak voordat de wolf zijn intrede deed op de Veluwe.

‘Onze studie laat zien dat wij als mens onbewust effect hebben op het gedrag van herten, wat weer van sterke invloed is op belangrijke landschapsvormende processen zoals bosverjonging. We hadden al wel het vermoeden dat dit effect bestond, maar het is voor het eerst dat we het bewijs voor zulke menselijke “trofische cascades” experimenteel hebben kunnen aantonen. Dit is erg relevant voor het wildbeheer in onze natuurgebieden,’ zegt promovendus Bjorn Mols die de studie uitvoerde.

Modern natuurbeheer

De effecten werden niet sterker als er naast recreatie ook gejaagd werd, wat er volgens de onderzoekers op duidt dat vooral de aanwezigheid van de mens de sturende factor is. ‘Het is nu interessant om te kijken hoe onze resultaten kunnen worden toegepast in modern natuurbeheer. Het lijkt dus mogelijk om bosverjonging in natuurgebieden sterker te sturen door recreatiezonering, door bijvoorbeeld tijdelijk meer dan wel minder recreanten in bepaalde gebieden toe te laten, dan wel af te sluiten,’ aldus prof.dr. Chris Smit, adjunct hoogleraar aan het Groningen Institute for Evolutionary Life Sciences (GELIFES) van de RUG.

Hoge recreatiedruk door corona

De bevindingen zijn extra relevant gezien de erg hoge recreatiedruk op natuurgebieden tijdens de afgelopen twee coronajaren, benadrukken de onderzoekers. De grote vraag is nu hoe de teruggekeerde wolf de effecten op herten en bosverjonging beïnvloedt. Dat onderzoek is inmiddels in volle gang en de resultaten worden komend voorjaar verwacht.

Meer informatie

• Referentie wetenschappelijk artikel: Bjorn Mols, Evert Lambers, Joris P. G. M. Cromsigt, Dries P. J. Kuijper and Christian Smit (2022). ‘Recreation and hunting differentially affect deer behaviour and sapling performance’. Oikos, 2022, Volume 1; https://doi.org/10.1111/oik.08448

• Foto’s: waakzame (a) en (b) grazende edelherten op de Veluwe, van onze plots met wildcamera’s