Oudere vrijwilligers willen anderen helpen en zelf iets nieuws leren

Ouderen die vrijwilligerswerk doen, doen dit om anderen te helpen en om zelf iets nieuws te leren. Door in het werven van vrijwilligers hiermee rekening te houden, kunnen organisaties deelname aan vrijwilligerswerk bij ouderen bevorderen. Dat concludeert onderzoeker Jacobien Niebuur van de afdeling epidemiologie van het UMCG in haar proefschrift over deelname aan vrijwilligerswerk in Nederland. Niebuur promoveert op 12 oktober aan de Rijksuniversiteit Groningen. Op die dag presenteert zij ook het boek “Actief Oud Is Goud: Vrijwilligers in Beeld”, met interviews met en foto’s van vrijwilligers uit Noord-Nederland. Het onderzoeksteam, onder leiding van Nynke Smidt, won in 2014 de ‘Gift for Infinity’, de prijs die de Rijksuniversiteit Groningen beschikbaar stelde ter gelegenheid van haar 400ste verjaardag.

Vrijwilligerswerk doen is goed voor de gezondheid van de vrijwilliger en mensen die vrijwilligerswerk doen, worden gezonder oud en leven gemiddeld langer, bleek uit eerder onderzoek. Maar wie doet vrijwilligerswerk, en waarom? En hoe kunnen we mensen stimuleren om vrijwilligerswerk te gaan doen? Daar deed promovendus Jacobien Niebuur onderzoek naar.

Met behulp van Lifelines, het grootschalig bevolkingsonderzoek onder inwoners van Noord-Nederland, verzamelde Niebuur informatie over deelname aan vrijwilligerswerk onder mensen van 60 jaar en ouder. Daaruit bleek dat ouderen die vrijwilligerswerk doen, dit vooral doen om anderen te helpen en om zelf iets nieuws te leren. Ook bleek er een grote groep mensen te zijn die geen vrijwilligerswerk deed, maar wel bereid zijn dit te doen als ze hiervoor gevraagd worden.

Niebuur adviseert organisaties om vrijwilligers op een meer uitnodigende manier te werven. “Nu zie je vaak dat vrijwilligers worden geworven vanuit een hulpvraag. Door in vrijwilligersvacatures meer nadruk te leggen op wat het werk de vrijwilliger kan bieden, en door mensen persoonlijk te benaderen, kunnen organisaties hun vrijwilligersbestand mogelijk uitbreiden.”

Wel of geen vrijwilliger

Mensen die vrijwilligerswerk doen hebben vaker een hoger opleidingsniveau, een groter sociaal netwerk en eerdere ervaring met vrijwilligerswerk dan mensen die niet zulk werk doen. Ze zijn vaker getrouwd of samenwonend dan degenen die geen vrijwilligerswerk doen. Ook mensen die geregeld naar de kerk gaan zijn vaker actief als vrijwilliger. Mensen met gezondheidsproblemen en ouderen doen minder vaak vrijwilligerswerk.

Invloed levensgebeurtenissen

Uit het onderzoek van Niebuur blijkt dat grote levensgebeurtenissen invloed hebben op het wel of niet doen van vrijwilligerswerk. Zo beginnen mensen die net met pensioen zijn of werkloos zijn geworden vaker met vrijwilligerswerk. Mensen die recentelijk trouwden of kinderen kregen, stopten vaker met hun vrijwilligerswerk en als ze nog geen vrijwilligerswerk deden, was de kans dat ze vrijwilligerswerk zouden gaan doen kleiner. En mensen die onlangs aan een nieuwe baan begonnen stopten vaker met vrijwilligerswerk, net als mensen die scheidden, verhuisden of ernstig ziek werden.

Actief oud is goud

Het onderzoeksteam, onder leiding van Nynke Smidt won in 2014 de ‘Gift for Infinity’, de prijs die de Rijksuniversiteit Groningen beschikbaar stelde ter gelegenheid van haar 400ste verjaardag. Het publiek kon vragen indienen voor toekomstig onderzoek. De universiteit maakte hiervan een selectie, vormde op basis hiervan drie onderzoeksvoorstellen en liet het publiek een winnaar kiezen. Van de achtduizend deelnemers stemde vijftig procent op het onderzoeksvoorstel ‘Actief oud is goud’, wat vervolgens het promotieonderzoek van Niebuur werd.

Boekpresentatie

Naar aanleiding van haar onderzoek interviewden Niebuur en Nynke Smidt twaalf oudere vrijwilligers uit Noord Nederland. De interviews zijn gebundeld in het boek “Actief Oud Is Goud: Vrijwilligers in Beeld” dat laat zien dat oudere vrijwilligers op heel diverse manieren zin geven aan hun eigen leven en aan dat van anderen, en wat zij, door vrijwilligerswerk te doen, betekenen voor de samenleving. Het boek wordt op maandag 12 oktober om 9:15 uur feestelijk gepresenteerd in de Der Aa kerk in Groningen. De opbrengsten van het boek komen ten goede aan onderzoek naar gezond oud worden. Het is niet meer mogelijk de presentatie fysiek bij te wonen. Aanmelden voor de digitale bijeenkomst kan door te mailen naar actiefoudisgoud@epi.umcg.nl.

Curriculum vitae

Jacobien Niebuur (1988, Marum) studeerde algemene economie aan de Rijksuniversiteit Groningen. Zij deed haar onderzoek bij onderzoeksinstituut SHARE van het UMCG. De titel van haar proefschrift is ‘Who volunteers and why? Understanding the role of resources and motivations in participation in voluntary work’. Niebuur blijft na haar promotie in het UMCG werken als postdoctoraal onderzoeker bij de afdeling Epidemiologie.