Populaties trekvissen wereldwijd met driekwart geslonken

Een nieuw internationaal onderzoek laat zien dat bestanden van trekkende zoetwatervissen zoals zalm, paling en houting in de afgelopen vijftig jaar met 76% zijn afgenomen. In Europa is de afname met 93% het grootste. De trekvissen hebben het vooral moeilijk door constructies in rivieren, zoals dammen, stuwen en gemalen. Het onderzoek laat ook zien dat bescherming en herstel goed mogelijk is.

Het onderzoeksrapport is opgesteld door een internationaal gezelschap van experts en wetenschappers in opdracht en initiatief van de World Fish Migration Foundation, gevestigd in Groningen, Zoological Society of London, TNC, het Wereld Natuur Fonds en het IUCN. De Rijksuniversiteit Groningen, mondiaal leidend op het gebied van onderzoek naar trekvogels, steunt de organisatie op zoek naar nieuwe kennis en mogelijkheden om trekvissen beter te beschermen. Prof. dr. Britas Klemens Eriksson is Associate Professor Marine Ecology aan de RUG en één van co-auteurs van het rapport: “Trekroutes van dieren laten de samenhang zien in de natuur. Wij doen onderzoek naar het trekgedrag van vissen in en aan de randen van de Waddenzee. Daar komen vissen langs, zoals de paling, die rekenen op een gezonde zee en gezonde rivieren die goed toegankelijk zijn.”

De experts hebben gekeken naar meer dan 1400 populaties van 247 soorten. Wereldwijd zijn de populaties vissen die volledig of deels in zoetwater leven tussen 1970 en 2016 afgenomen met 76%. Dat is meer dat de gemiddelde afname van dieren. De gemiddelde afname is het sterkst in Europa (-93%) en Zuid Amerika (-84%) en het minst in Noord Amerika (-28%). Dat het in Noord Amerika beter lijkt te gaan, komt door de maatregelen die daar al genomen zijn. In de afgelopen 30 jaar zijn in de Verenigde Staten bijna 1.500 dammen, stuwen en sluizen weggehaald. Daardoor kan het water weer vrij stromen en komen natuurlijke processen weer op gang waar de trekvissen het van moeten hebben.

Bescherming van trekvissen is niet alleen belangrijk voor de natuur, maar ook voor de mens, benadrukt Arjan Berkhuysen van de World Fish Migration Foundation. “In armere landen als Vietnam is vis de belangrijkste voedselbron voor bevolking langs de rivier. Maar ook in rijkere landen, zoals Noord Amerika, zijn bestanden van vissen onmisbaar voor de lokale economie, bijvoorbeeld rond sportvisserij.”

De internationale experts doen een reeks van aanbevelingen om de bescherming van trekvissen te verbeteren, waaronder het uitwerken van het ‘swimways’ concept. Analoog aan het concept van ‘flyways’ bij trekvogels willen zij de samenwerking van landen langs trekroutes voor bescherming en herstel vergroten. Nederland is daar al mee begonnen, met projecten als Swimway Wadden Sea en Swimway Vecht.