Ruis kan helpen tegen overlast bromgeluid

Een ‘brom’, een laagtonig geluid waarvan de oorzaak vaak niet duidelijk is, kan voor mensen die het horen een jarenlange verschrikking zijn. Vooral als ze er niet door kunnen slapen, met vermoeidheid, irritatie en gebrek aan ontspanning als gevolg. Uit recent onderzoek van de Bèta Wetenschapswinkel van de Rijksuniversiteit Groningen blijkt dat het afspelen van een ruisachtig geluid velen van hen kan helpen. Van 103 door een brom geplaagde mensen namen bij 60% de klachten af door het afspelen van een cd met laagfrequente ruis of soms een ander geluid. Het gebruik van een maskerend geluid blijkt daarmee meer te helpen dan andere maatregelen die de gedupeerden zelf toepasten. Slaap- of kalmeringsmiddelen hielpen 25% van hen, andere maatregelen hielpen maar bij maximaal 10%.

Speciale ruis-cd

Veel mensen met klachten over een bromgeluid merken dat het helpt als het niet heel stil is. Ze zorgen dan dat er geluid is van bijvoorbeeld een ventilator, rustige muziek, natuurgeluiden of de radio. Dat inspireerde de Bèta Wetenschapswinkel van de RUG om een zoveel mogelijk neutraal klinkend geluid te maken dat bij lage frequenties kon helpen de stilte op te vullen en het bromgeluid te maskeren. De keus viel daarbij op 'bruine' ruis (naar hogere frequenties toe heeft elk octaaf de helft minder energie) en 'zwarte' ruis (driekwart minder). Deze ruis werd op een cd gezet, wat toentertijd de meest algemene geluidsdrager was.

Resultaten onderzoek

Van de mensen die de cd tussen 2007 en 2019 hebben aangevraagd, waren van 123 personen de contactgegevens in 2019 nog bruikbaar. Hun is gevraagd een vragenlijst in te vullen om na te gaan of de ruis-cd in de praktijk ook het gewenste effect had. Van de 103 mensen die de vragenlijst invulden had nagenoeg iedereen last van een laagtonig geluid. Bijna 30% voelde er ook trillingen bij en 18% een druk op de oren. Zoals ook uit eerder onderzoek was gebleken, gaat het vooral om mensen boven de 40 jaar en wat vaker om vrouwen (67%) dan mannen. Vóór het gebruik van de ruis hadden de meesten erg veel last van het bromgeluid. De deelnemers gaven aan dat ze daardoor slecht konden ontspannen, moeilijker in slaap konden komen, er wakker van werden, en er vermoeid en geïrriteerd van raakten. Sommigen werden radeloos of depressief.

Op een schaal van 1 tot 10 scoorde de overlast gemiddeld 8,5. Na gebruik van de cd daalde dit naar 5. Bij 60% van de deelnemers namen in de loop der tijd de klachten meer of minder sterk af. Bijna deze gehele groep (50 van de 103 respondenten) gaf aan dat de cd had bijgedragen aan die vermindering, bij de overigen lijkt dat vaak aan een ander geluid te liggen. 33% van de deelnemers had geen baat bij de ruis en bij 7% namen in de loop der tijd de klachten toe. Ongeveer twee op de drie deelnemers stopte op den duur met de cd, één op de drie gaf aan deze nog steeds te gebruiken. 15% van de mensen was intussen verhuisd, soms vanwege het bromgeluid, maar bij 9% was het geluid daarmee niet verdwenen.

Voortgaand onderzoek

Bij het hierboven beschreven onderzoek zijn deelnemers achteraf bevraagd over hun ervaringen. In een tweede onderzoek dat eind 2018 is gestart, worden mensen die de ruis-cd aanvragen ook ondervraagd vóór ze deze ontvangen en ongeveer een maand en drie maanden nadat ze de ruis gingen gebruiken. Iedereen die klachten heeft over een bromgeluid kan de ruis als cd of in digitale vorm aanvragen bij de Bèta Wetenschapswinkel (science-shop-fse rug.nl) en wordt dan gevraagd aan het lopende onderzoek mee te doen. De resultaten daarvan zullen naar verwachting over een jaar bekend zijn.

Meer informatie

• De resultaten van het onderzoek worden op 10 september door onderzoeker Frits van den Berg gepresenteerd op een conferentie over geluid in Aken: de 23^ste International Congress on Acoustics. Dr.ir. G.P. (Frits) van den Berg is bereikbaar per e-mail g.p.van.den.berg rug.nl.
• Meer informatie over de projecten bij de Bèta Wetenschapswinkel.