Archeoloog Van Popta achterhaalt naam scheepswrak

Maritiem archeoloog Yftinus van Popta heeft de naam van een oud scheepswrak in Flevoland achterhaald. Het wrak dat bekend is onder de naam ZQ 18 blijkt de tjalk ‘De Drie Gezusters’ te zijn, afkomstig uit Wildervank. Schipper was W. Meijer. Het schip zonk in 1893 in de Zuiderzee en werd in de jaren '70 van de vorige eeuw geborgen nabij Zeewolde.

Van de ruim 450 scheepswrakken die zijn gevonden en onderzocht in de provincie Flevoland is van slechts enkele de naam, de naam van de opvarende(n) en het moment van ondergang op de Zuiderzee bekend. Aan dit rijtje is afgelopen week een nieuw wrak toegevoegd: het gaat om een met steenkolen geladen 19^e-eeuwse tjalk die aan het eind van de jaren ’70 van de vorige eeuw nabij Zeewolde is ontdekt en opgegraven. Tot voor kort stond dit wrak bekend als de ZQ 18, vernoemd naar het toponiem van de landbouwkavel waarop het werd gevonden.

Papiersnippers

In het scheepswrak zijn vele honderden objecten aangetroffen, waaronder enkele tientallen stukjes papier met tekst (variërend van 5 tot circa 20 woorden). Een unieke vondst, want papier is kwetsbaar en blijft normaal gesproken niet bewaard in de grond. Toch kon lang weinig anders met de stukjes tekst worden gedaan dan deze natekenen en in het archief opslaan. Vandaag de dag is het echter mogelijk om met behulp van slimme zoekmachines digitale archieven te doorzoeken op combinaties van steekwoorden.

Combineren van data

Precies deze aanpak was nodig voor het ontrafelen van de herkomst van de stukjes papier: het bleek te gaan om enkele bladzijden van een boek (De Jonge David, 1889) en verschillende edities van de Nieuwe Veendammer Courant (gedrukt in Wildervank). Deze nieuwe gegevens vormden samen met archeologische data het startschot voor een zoektocht in de (kranten)archieven naar een met steenkolen geladen tjalk die in 1892 of daarna nabij Harderwijk verging. Uiteindelijk leidde dit tot een exacte koppeling van historische en archeologische bronnen toen in de krant van 22 juni 1893 melding werd gemaakt van de tjalk De Drie Gezusters die in de nacht van 19 op 20 juni 1893 op de Zuiderzee ten westen van Harderwijk verging. Belangrijke details in dit verhaal zijn dat het gaat om een tjalk, gevaren door schipper W. Meijer, geladen met steenkolen en afkomstig uit Wildervank. Ook de in de kranten beschreven locatie van de scheepsramp (in lengte- en breedtegraden) komt nagenoeg exact overeen met de wraklocatie. De conclusie van het onderzoek is daarmee glashelder: de ZQ 18 is eigenlijk de Drie Gezusters.

Lees ook het bericht van Omroep Flevoland