Skip to ContentSkip to Navigation
Over ons Actueel Nieuws Nieuwsberichten

Durfpoli confronteert kinderen met hun angsten

07 maart 2019
Carolien Weidenaar, Accare Leeuwarden (links), en Rachel de Jong, Rijksuniversiteit Groningen

‘Je moet jezelf confronteren met je angsten om ze te overwinnen’, luidt een oude wijsheid. Wel nu: het is waar. Dat bewijst de durfpoli, waar veel kinderen en jongeren in een paar sessies van hun fobieën af zijn.

Honden. Die zijn de meest voorkomende nachtmerrie van kinderen. Ze maken dat kinderen niet meer ontspannen door het bos kunnen lopen, dat ze altijd op hun hoede zijn buiten. Typisch een fobie waar ze bij de durfpoli wel raad mee weten. Menig kind knuffelt aan het eind van het traject met een zachtaardige viervoeter. ,,Het is bizar hoe snel het soms gaat ja. Als ze binnenkomen willen ze niet op één verdieping zijn met een hond, een paar weken later geven ze een koekje’’, vertelt Rachel de Jong. De psychologe werkt aan haar proefschrift over de behandeling van dit type fobieën bij jongeren aan de Rijksuniversiteit Groningen. Zij is ook de projectleider van de durfpoli waar die kinderen behandeld worden. Dat is een samenwerking met Accare, organisatie voor jeugd GGZ. De durfpoli groeide naar een netwerk met locaties in Groningen, Friesland en Drenthe.

Exposure

De behandeling die er geboden wordt staat bekend als de ‘exposure-methodiek’, die elders in Nederland en de wereld al succesvol is gebleken. Het is letterlijk het confronteren met de angst. Rachel de Jong: ,,Kinderen ontwikkelen zo’n fobie in hun hoofd. Ze zijn bang dat honden altijd opspringen, hard blaffen of bijten. Wij laten ze zien dat een hond zich doorgaans heel anders gedraagt. Dat is nieuwe informatie, die de oude valse informatie als het ware overstemt waar ze zich altijd aan vasthielden.’’ In drie sessies van een uur worden veel kinderen en jongeren zo over hun angst heen geholpen. Dat gaat in kleine, maar ambitieuze stapjes. Carolien Weidenaar van Accare behandelt de kinderen in Leeuwarden. ,,We stellen samen met de kinderen en hun ouders een stappenplan op. Stap één is bijvoorbeeld een foto van een hond bekijken en de laatste stap is het aanraken van een hond. Het verschilt allemaal per kind. De ene fobie zit dieper dan de andere.’’ Honden zijn lang niet de enige angstbron. De bijna honderd kinderen die inmiddels via de durfpoli behandeld worden of zijn, leiden aan een waaier aan fobieën. Spinnen bijvoorbeeld, insecten, hoogtes, kleine ruimtes en ook nog minder voorstelbare angsten als die voor mensen met een geamputeerd ledemaat en fruit.

Vogelspin Peter
Vogelspin Peter

Vogelspin Peter doet zijn werk

,,Dit is Peter.’’ Rachel de Jong haalt een transparant kistje tevoorschijn waarin een grote, harige roodknievogelspin huist. ,,Totaal ongevaarlijk, maar voor velen wel angstwekkend. We hebben kinderen met spinnenangst gehad die aan het eind Peter durfden aan te raken.’’ Dat succes – en er zijn veel meer successen – was de aanleiding om de durfpoli, die in de zomer van 2017 in Groningen van start ging, uit te breiden naar meer locaties van Accare. Carolien Weidenaar: ,,Het is laagdrempelig, er hangt geen zware sluier van jeugdpsychiatrie over, wat je doorgaans bij de behandeling van angststoornissen ziet. Kinderen komen ook uit de rest van het land naar het Noorden voor een behandeling, omdat zo’n durfpoli elders nog niet bestaat.’’ Dat laagdrempelige betekent ook dat de durfpoli niet geschikt is voor elk kind met een fobie. Rachel de Jong: ,,We zijn goed in de net iets lichtere fobie. Onze intake is daarom van wezenlijk belang. Daar toetsen we of een behandeling waarschijnlijk succesvol is. Zodra er meer psychische problemen onderliggen, verwijzen we door naar de reguliere hulpverlening, bijvoorbeeld van Accare. Wij willen fobieën behandelen die relatief eenvoudig op te lossen zijn, maar wel een zware wissel trekken op het leven van een kind.’’

Vliegangst kun je op de poli niet behandelen

,,Een meisje met spinnenangst dat niet meer durfde te zeilen omdat ze een keer een spin in haar boot had zien lopen bijvoorbeeld. Of een meisje dat was gestopt met atletiekwedstrijden omdat ze bang was voor harde knallen, zoals uit het startpistool. Soms is het ook gewoon praktisch onhaalbaar om specifieke fobieën te behandelen. Iemand met vliegangst kunnen we op de poli lastig met zijn angsten confronteren.’’ Met honden is dat eenvoudiger. Rond de durfpoli is inmiddels een netwerkje ontstaan van hondenbezitters die hun dier graag inzetten voor de behandeling van kinderen. Spinnen zijn ook te regelen, imkers en een tuinbedrijf lenen af en toe hun hommels en bijen uit, wespen vangen de onderzoekers zelf. De lift en Wc’s in de gebouwen van Accare zijn prima behandelruimtes voor claustrofobie. Voor hoogtevrees werd al eens met een patiëntje de Martinitoren beklommen, na wat eerste stapjes op krukjes en tafels. ,,We hebben ook een jongen gehad die in paniek raakte van mensen met een amputatie’’, zegt Carolien Weidenaar. ,,Hij durfde niet in dezelfde ruimte te zijn, zelfs niet in hetzelfde hotel op vakantie toen hij daar iemand met een geamputeerd been zag. Dat is een flinke belemmering. Uiteindelijk hebben we hem geleerd had dat zijn angst irreëel was en durfde hij op de poli in een kamer te zitten met een man die zijn kunstbeen liet zien. Het is soms zoeken, maar mensen willen meestal graag meewerken om kinderen van hun angst af te helpen.’’

Durfpoli breidt uit

Dat doen ze door hun dieren af en toe langs te brengen op één van de durfpoli’s in de gebouwen van Accare in het Noorden. En het kan maar zo dat het werkgebied uitgebreid gaat worden. Carolien Weidenaar: ,,Voor ons is dit een prachtige aanvulling, een nieuwe, uiterst effectieve en toegankelijke behandeling. We hebben het aantal durfpoli’s niet voor niets zo snel uitgebreid.’’ Rachel de Jong hoopt te promoveren op het onderwerp. Zij is vooral benieuwd hoeveel verschil het maakt dat de confrontatie met angsten in de poli’s zelf plaats vindt. ,,De confrontatie zit in de meeste al bekende behandelingen helemaal aan het eind van de therapie. Ouders en kinderen krijgen het mee als huiswerk. Zo van: probeer de hond van de buren eens uit te laten. Mijn vooronderstelling is dat de confrontatie beter samen met de behandelaar kan plaats hebben. Om te beginnen al omdat je dan zeker weet dat het ook echt gebeurt. Ouders hebben namelijk de heel logische neiging om hun kinderen te beschermen. En dat is nou juist niet wat je moet doen om je kinderen van een fobie af te helpen.’’ Na drie keer een uur confronteren zijn de meeste kinderen van hun fobie verlost. Toch is het dan niet klaar. Rachel de Jong: ,,Je moet het wel bijhouden, want de patronen in je hoofd ben je niet zo maar kwijt. Blijven confronteren dus, want anders heb je kans op een terugval. Die fobieën zijn zowel aangeleerd als aangeboren. En soms worden ze aangewakkerd door de media. Angst voor spinnen en haaien bijvoorbeeld, is niet reëel, maar door films is ze wijdverbreid.’’

Dit artikel is geschreven voor de website van Northern Knowledge. Foto's Pepijn van den Broeke.

Laatst gewijzigd:19 januari 2023 09:07
View this page in: English

Meer nieuws

  • 05 maart 2024

    'Ook grijze muizen kunnen creatief zijn'

    Organisatiepsycholoog Eric Rietzschel onderzoekt creativiteit op de werkvloer. Volgens hem helpt creativiteit ons om verder te komen, maar is er ook een negatieve kant.

  • 31 januari 2024

    Laura Batstra strijdt op social media tegen stoornisdenken 

    Hoogleraar orthopedagogiek Laura Batstra zet zich in tegen stoornisdenken en overmedicalisatie. Dat doet ze onder andere door posts op social media. Hoewel het soms vechten tegen de bierkaai lijkt, gelooft Batstra dat een hoop kleine acties...

  • 26 januari 2024

    Vader in de gevangenis: Wat voor impact heeft dat op het gezin?

    Hoewel zo’n 28.300 kinderen in Nederland een vader in de gevangenis hebben, is er slechts beperkt onderzoek naar de impact hiervan op het gezin gedaan. Socioloog Simon Venema − onderzoeker bij Verslavingszorg Noord Nederland en verbonden aan de...