Analysis of B cell selection in autoimmune diseases

Promotie: mw. N. Hamza, 12.45 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen

Proefschrift: Analysis of B cell selection in autoimmune diseases

Promotor(s): prof.dr. N.A. Bos, prof.dr. C.G.M. Kallenberg, prof.dr. F.G.M. Kroese

Faculteit: Medische Wetenschappen

Nader inzicht in oorzaak Syndroom van Sjögren

Het Syndroom van Sjögren (SjS) is een auto-immuunziekte die een chronische ontsteking van de slijmvliezen van de mond en de ogen tot gevolg heeft. Nishath Hamza verrichtte onderzoek naar de biochemische achtergronden van deze ziekte.

In haar studies richtte Hamza zich op patiënten die behandeld werden met een therapeutische antistof die zich richt op B-cellen (rituximab, RTX). Zij bracht de aanwezigheid van klonale B-celpopulaties in de aangedane speekselklieren voor en na behandeling in kaart. In SjS-patiënten werd een significant verhoogde klonale expansie gevonden, met ook meer nieuw verkregen N-glycosylering motieven (N-glycs) in de IgG-genen. Daarnaast werd ook een sterkere conservering gevonden van bepaalde gedeelten van IgG in SjS-patiënten in vergelijking met controlepatiënten.

Behandeling met RTX veranderde niets aan de basale eigenschappen van de Ig-producerende cellen in SjS-patiënten. Dit suggereert dat de Ig-producerende cellen die aanwezig bleven na RTX, mogelijk kunnen bijdragen aan de terugkeer van de ziekte na RTX behandeling. Verdere studies lieten een vergelijkbare selectie van B-cellen zien in andere auto-immuunziektes zoals reumatoïde arthritis en Systemische Lupus Erythematosus. De aanwezigheid van nieuw verkregen N-glycs in Ig-genen van bepaalde auto-immuunziekten kan duiden op een ongebruikelijke selectiedruk op B-cellen. Dit zorgt ervoor dat B-cellen met geglycosyleerde antilichamen kunnen overleven en aanwezig blijven in auto-immuunweefsels. Dit door hun interactie met cellen die suikerbindende eiwitten tot expressie brengen, zoals dendritische cellen of macrofagen.

Nishath Hamza (India, 1977) studeerde Biochemie en Moleculaire Biologie in Oman. Zij verrichtte haar onderzoek aan de afdeling Reumatologie en Klinische Immunologie van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) en binnen onderzoeksschool GUIDE. Het onderzoek werd mede gefinancierd door het Reumafonds en de Jan Kornelis de Cock Stichting.