Finance middle managers and financial statement fraud

Promotie: mw. K.G.B. Linke, 16.15 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen

Proefschrift: Finance middle managers and financial statement fraud

Promotor(s): prof.dr. J.A. Emanuels, prof.dr. T.L.C.M. Groot

Faculteit: Economie en Bedrijfskunde

Verslaggevingsfraude bij middenkader in de VS

Verslaggevingsfraude is het manipuleren van de boekhouding om betere cijfers te laten zien. Kristina Linke onderzocht deze vorm van fraude, waarbij zij vooral keek naar de rol van de controller. Dat gebeurde aan de hand van 244 aanklachten in de periode 2000-2006 in de Verenigde Staten. Uit het onderzoek blijkt dat de verslaggevingsfraude meestal niet alleen gepleegd wordt en dat het financiële middenkader, zoals de controller, vaak samenspant met bestuurders. De CFO (financiële bestuurder) en collega-bestuurders beschikken mogelijk niet over de gedetailleerde kennis die nodig is om de cijfers te manipuleren, reden waarom ze de controller erbij betrekken.

Twee factoren hangen samen met de betrokkenheid van het financiële middenkader bij verslaggevingsfraude. De eerste factor heeft te maken met hebzucht en samenspanning. Het financiële middenkader is meer betrokken bij verslaggevingsfraude, naarmate er meer functies samenspannen en als er onder deze groepen tegelijkertijd een gedeelde drang is naar ‘zelfverrijking’. Dat kan het geval zijn wanneer betere resultaten leiden tot hogere winsten bij het verkopen van aandelen. De tweede factor betreft de financiële structuur van de onderneming in samenhang met het beloningsbeleid. Het financiële middenkader is meer betrokken naarmate de onderneming hogere schulden, een zwakker toezicht en een agressiever bonusbeleid kent.

Het proefschrift beveelt onder meer aan nader te onderzoeken of een variabele beloning voor het financiële middenkader wenselijk is. Een vraag die zich opdringt is of de klokkenluiderregelingen voldoende zijn om het middenkader aan te moedigen vermeende fraude te melden. Meer inzicht in de interactie tussen de CFO en het financiële middenkader zou risicomanagers en commissarissen kunnen helpen risico’s eerder te identificeren en daardoor fraudepreventie te verbeteren.

Kristina Linke (Duitsland, 1962) behaalde haar Diplom-Kaufmann aan de Technische Universität Berlin. Ze verrichtte haar promotieonderzoek bij de Faculteit Economie en Bedrijfskunde van de RUG. Zij is werkzaam als docent bij de vakgroep Accountancy van de RUG.