Stress and cognition. Mechanisms regulating memory and empathy

Promotie: mw. P. Atsak, 16.15 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen

Proefschrift: Stress and cognition. Mechanisms regulating memory and empathy

Promotor(s): prof.dr. B. Roozendaal, prof.dr. C.M. Keysers

Faculteit: Medische Wetenschappen

‘Cannabissysteem’ in de hersenen helpt herinneringen te verdringen

Het endocannabinoïde systeem in onze hersenen speelt wellicht een rol bij het ‘verdringen’ van herinneringen, zo blijkt uit het onderzoek van Piray Atsak. Dit biedt wellicht aanknopingspunten voor een nieuwe behandeling voor het posttraumatisch stress syndroom (PTSS). En misschien verklaart het ook waarom mensen die traumatische ervaringen hebben doorgemaakt relatief veel cannabis gebruiken.

Niet al onze herinneringen zijn even sterk. Emotionele en traumatische levenservaringen worden beter opgeslagen in ons geheugen dan alledaagse gebeurtenissen. Ook is bekend dat stress, bijvoorbeeld tijdens een examen of een sollicitatiegesprek, het oproepen van informatie uit ons geheugen kan verminderen. Het was al bekend dat de stresshormonen glucocorticoïden en adrenaline de verwerking van herinneringen via een ‘langzaam mechanisme’ (genexpressie) beïnvloeden.

Recent onderzoek toonde aan dat er ook een snel mechanisme moet zijn. Piray Atsak bracht de details hiervan in kaart. Zij stelt vast dat het endocannabinoïde systeem, een snelwerkend lipide-systeem in de hersenen, onmisbaar is bij deze snelle geheugeneffecten van glucocorticoïden. Het endocannabinoïde systeem is vooral bekend vanwege de psychoactieve effecten van cannabis. De bevindingen kunnen niet alleen leiden tot nieuwe inzichten bij het bestrijden van emotionele of traumatische geheugenprocessen bij mensen met een posttraumatische stressstoornis, maar kunnen wellicht ook verklaren waarom het gebruik van cannabis zo hoog is in mensen met traumatische levenservaringen.

Piray Atsak (Turkije, 1981) studeerde biologie te Izmir. Ze verrichtte haar onderzoek aan de afdeling Neurowetenschappen van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG). Het onderzoek werd mede gefinancierd door NWO en de Jan Kornelis de Cock Stichting. Atsak werkt inmiddels als postdoc aan de Radboud Universiteit Nijmegen.