Perceptual engagement. A sensorimotor approach to phenomenal experience

Promotie: dhr. J. Degenaar, 11.00 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen

Proefschrift: Perceptual engagement. A sensorimotor approach to phenomenal experience

Promotor(s): prof.dr. A.J.M. Peijnenburg, prof.dr. E. Myin

Faculteit: Wijsbegeerte

Pleidooi voor sensomotorische benadering van waarneming

Hoe kunnen we bewuste ervaring begrijpen als een deel van de natuurlijke wereld? Wat verklaart het specifieke fenomenale karakter van de ervaring, ofwel hoe iemand zijn of haar omgeving beleeft? Jan Degenaar expliciteert, ontwikkelt en verdedigt in zijn proefschrift een sensomotorische benadering van waarneming.

Pogingen om bewuste ervaring te begrijpen hebben zich de afgelopen decennia vaak uitsluitend gericht op de hersenen. In het geval van waarneming wordt ervaring dan meestal opgevat als een intern model van de omgeving in het hoofd van de waarnemer. Tegelijkertijd is er in de gedrags- en cognitiewetenschappen een toenemende gevoeligheid voor een breder scala van processen, die dwars door de grenzen tussen organisme en omgeving gaan. De manipulatie van de omgeving blijkt bijvoorbeeld bij te kunnen dragen aan het vinden van een oplossing voor problemen waarvoor we ons gesteld zien, zoals wanneer iemand stukjes van een puzzel beweegt om te zien waar ze zouden kunnen passen. Ook de studie van de waarneming richt zich steeds meer op dynamische patronen van betrokkenheid op de omgeving. Actieve verkenning van de omgeving speelt een cruciale rol, en het is te betwijfelen of onze waarneming berust op uitgebreide interne modellen in de hersenen. Sommigen hebben zelfs betoogd dat als de wereld voorhanden is, er helemaal geen interne modellen nodig zijn voor perceptuele ervaring. In zijn proefschrift onderzoekt Jan Degenaar de gevolgen van dit perspectief voor het begrijpen van het karakter van de ervaring. Hij expliciteert, ontwikkelt en verdedigt in zijn proefschrift een sensomotorische benadering. Hij betoogt dat deze aanpak helpt het fenomenale karakter van onze waarneming te begrijpen in termen van onze sensomotorische betrokkenheid op de omgeving. (Een ‘sensomotorische benadering’ is een benadering die zich richt op patronen van samenhang tussen stimulatie van de zintuigen en de activiteit van de waarnemer.)

Meteen na Degenaars promotie vindt er een symposium plaats, ‘Sensorimotor approaches and Consciousness’. Informatie bij de promovendus.

Jan Degenaar (Groningen, 1981) studeerde Biologie en Wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij verrichtte zijn onderzoek bij de vakgroep Theoretische Filosofie van de Faculteit Wijsbegeerte van de RUG, en het Centrum voor Filosofische Psychologie aan de Faculteit Letteren en Wijsbegeerte van de Universiteit Antwerpen. Degenaar is onderzoeker aan de Universiteit Antwerpen.