Skip to ContentSkip to Navigation
Over ons Actueel Nieuws Nieuwsberichten

Een lekenboek in woord en beeld. De Spegel der minschliken zalicheid

05 juli 2012

Promotie: mw. B.J. Kramer, 11.00 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen

Proefschrift: Een lekenboek in word en beeld. De Spegel der minschliken zalicheid

Promotor(s): prof.dr. B.A.M. Ramakers

Faculteit: Letteren

Analyse van de Spegel der minschliken zalicheid

Bernadette Kramer onderzocht voor haar proefschrift de Spegel der minschliken zalicheid - een handschrift dat rond 1425 vervaardigd werd in Brugge voor een opdrachtgever uit het noorden van Duitsland, vermoedelijk Lübeck (Kopenhagen, Koninklijke Bibliotheek, GkS 79). Het handschrift bevat een Middelnederduitse bewerking van het Speculum humanae salvationis. Deze veelal geïllustreerde tekst, ontstaan kort na 1300, werd vrijwel direct een uiterst invloedrijk standaardwerk over de typologische Bijbelverklaring. De anonieme auteur behandelt de gehele heilsgeschiedenis in 42 hoofdstukken van 100 versregels die, uitgezonderd de eerste twee hoofdstukken over de schepping en zondeval, telkens een episode uit het leven van Maria en Christus koppelen aan drie prefigurerende verhalen uit het Oude Testament. Het Speculum was oorspronkelijk bedoeld als bron van inspiratie voor geestelijken binnen een pastorale context, met name ten behoeve van lekenonderricht en preken. Het Kopenhaagse handschrift dat in dit proefschrift centraal staat, de Spegel der minschliken zalicheid, is echter vervaardigd met een geheel ander publiek en gebruik voor ogen. Vanuit een iconografische analyse van het beeldprogramma heeft Kramer bekeken hoe het Speculum in de Spegel, als een geheel van woord en beeld, werd afgestemd op een functioneren binnen de persoonlijke catechese en devotie van leken. Meer bepaald is dit proefschrift een studie naar de manier waarop de performatieve leeservaring van het concrete, tastbare handschrift in de handen van het publiek wordt beïnvloed en gestuurd door de tekst, de illustraties en de woord-beeldrelaties.

Bernadette Kramer (Leidschendam, 1979) studeerde kunstgeschiedenis aan de Universiteit van Leiden. Ze verrichtte haar onderzoek bij het Instituut voor Cultuurwetenschappelijk Onderzoek Groningen, Faculteit der Letteren. Kramer werkt nu bij Aijlon TTP te Leusden, als aankomend documentmanager.

Laatst gewijzigd:13 maart 2020 00:58
Deel dit Facebook LinkedIn
View this page in: English

Meer nieuws

  • 14 juli 2025

    Hoe de ooit droge Middellandse Zee met water werd gevuld

    Met behulp van hoge-resolutie landschapsevolutiemodellen toonden onderzoekers aan dat de Middellandse Zee zich al lang vóór de doorbraak van de Atlantische Oceaan begon te vullen.

  • 14 juli 2025

    Grunnegs en Drèents krijgen vaste plek in de klas met MOI

    Vanaf schooljaar 2025-2026 start het onderwijsprogramma MOI: Meertalig Onderwijs in Grunnen en Drenthe, dat streektaal een vaste plek geeft in het basisonderwijs. MOI brengt het Grunnegs en Drèents spelenderwijs de klas in, als structureel onderdeel...

  • 10 juli 2025

    Vanaf 2026 nieuw bachelorprogramma Fries in Groningen

    De Rijksuniversiteit Groningen (RUG), het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW), het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) en de provincie Fryslân tekenen op 10 juli een convenant waardoor het vanaf september...