Een lekenboek in woord en beeld. De Spegel der minschliken zalicheid
Promotie: mw. B.J. Kramer, 11.00 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen
Proefschrift: Een lekenboek in word en beeld. De Spegel der minschliken zalicheid
Promotor(s): prof.dr. B.A.M. Ramakers
Faculteit: Letteren
Analyse van de Spegel der minschliken zalicheid
Bernadette Kramer onderzocht voor haar proefschrift de Spegel der minschliken zalicheid - een handschrift dat rond 1425 vervaardigd werd in Brugge voor een opdrachtgever uit het noorden van Duitsland, vermoedelijk Lübeck (Kopenhagen, Koninklijke Bibliotheek, GkS 79). Het handschrift bevat een Middelnederduitse bewerking van het Speculum humanae salvationis. Deze veelal geïllustreerde tekst, ontstaan kort na 1300, werd vrijwel direct een uiterst invloedrijk standaardwerk over de typologische Bijbelverklaring. De anonieme auteur behandelt de gehele heilsgeschiedenis in 42 hoofdstukken van 100 versregels die, uitgezonderd de eerste twee hoofdstukken over de schepping en zondeval, telkens een episode uit het leven van Maria en Christus koppelen aan drie prefigurerende verhalen uit het Oude Testament. Het Speculum was oorspronkelijk bedoeld als bron van inspiratie voor geestelijken binnen een pastorale context, met name ten behoeve van lekenonderricht en preken. Het Kopenhaagse handschrift dat in dit proefschrift centraal staat, de Spegel der minschliken zalicheid, is echter vervaardigd met een geheel ander publiek en gebruik voor ogen. Vanuit een iconografische analyse van het beeldprogramma heeft Kramer bekeken hoe het Speculum in de Spegel, als een geheel van woord en beeld, werd afgestemd op een functioneren binnen de persoonlijke catechese en devotie van leken. Meer bepaald is dit proefschrift een studie naar de manier waarop de performatieve leeservaring van het concrete, tastbare handschrift in de handen van het publiek wordt beïnvloed en gestuurd door de tekst, de illustraties en de woord-beeldrelaties.
Bernadette Kramer (Leidschendam, 1979) studeerde kunstgeschiedenis aan de Universiteit van Leiden. Ze verrichtte haar onderzoek bij het Instituut voor Cultuurwetenschappelijk Onderzoek Groningen, Faculteit der Letteren. Kramer werkt nu bij Aijlon TTP te Leusden, als aankomend documentmanager.
Laatst gewijzigd: | 13 maart 2020 00:58 |
Meer nieuws
-
01 juli 2025
Khalaf Alkhalaf Alumnus van het Jaar 2025
Khalaf Alkhalaf is verkozen tot Alumnus van het Jaar 2025 van de RUG. Hij krijgt de prijs voor zijn inzet voor een goede opvang en begeleiding van vluchtelingen in Nederland en de inspirerende manier waarop hij zijn ervaringen en kennis deelt met...
-
24 juni 2025
Lizayra Dassen wint Gerrit Krolprijs 2025
De vierde editie van de Gerrit Krolprijs is gewonnen door Lizayra Dassen met haar essay Een uitdagende onwetendheid. De jury noemde haar essay overtuigend en goed doordacht.