Critique of art. Walter Benjamin and Theodor W. Adorno on art and art criticism

Promotie: dhr. T.E. Lijster, 12.45 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen

Proefschrift: Critique of art. Walter Benjamin and Theodor W. Adorno on art and art criticism

Promotor(s): prof.dr. R.W. Boomkens

Faculteit: Wijsbegeerte

Onderzoek naar belang van kunst en kunstkritiek

Kunstkritiek vervult een cruciale rol als medium tussen het kunstwerk en de maatschappelijke werkelijkheid. Dat concludeert promovendus Thijs Lijster. Daarbij moet kunstkritiek, in navolging van Walter Benjamin en Theodor Adorno, niet in de eerste plaats opgevat worden als het beoordelen van kunstwerken, maar veeleer als het voltooien ervan.

Sinds de moderniteit worstelt de kunst met haar eigen bestaansrecht. Is kunst, zoals Oscar Wilde zei, ‘quite useless’, of is ze, in de woorden van Brecht, ‘een hamer om de samenleving mee vorm te geven’? Terugkerende discussies over engagement versus autonomie en de debatten over de bezuinigingen in de cultuursector zijn typisch voor deze worsteling.

Thijs Lijster onderzocht het belang van kunst en kunstkritiek, aan de hand van het werk van twee Duitse filosofen, Walter Benjamin en Theodor W. Adorno. Hoewel zij in de literatuur vaak tegenover elkaar geplaatst worden, laat hij zien dat er meer is wat hen bindt dan wat hen scheidt. De dialoog tussen Benjamin en Adorno werpt licht op tal van actuele vraagstukken, zoals de verhouding tussen massacultuur en ‘hoge’ kunst, de historische betekenis van het kunstwerk, en de rol van de kunstcriticus in het maatschappelijk debat. Daarbij kan hun werk ons helpen om weg te sturen van eenvoudige dichotomieën, zoals engagement óf autonomie. Door dit debat in een historische context te plaatsen, zullen we zien dat beide posities sterk van elkaar afhankelijk zijn.

De filosofisch-historische hoofdstukken worden in dit proefschrift afgewisseld met essayistische ‘excursen’, waarin de theorieën van Benjamin en Adorno worden geplaatst tegenover actuele discussies over het ‘einde van de kunst’, basis en bovenbouw, en de rol van de criticus.

Thijs Lijster (Hoogeveen, 1981) studeerde wijsbegerte aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij verrichtte zijn onderzoek aan de Faculteit Wijsbegeerte. Lijster is nu coördinator en onderzoeker bij het Expertisecentrum Arts in Society van de Faculteit der Letteren van de RUG.