Skip to ContentSkip to Navigation
Over ons Actueel Nieuws Nieuwsberichten

Stofwisselingen. Nederlandse uitgevers en de heruitvinding van het natuurwetenschappelijke tijdschrift, 1945-1970

01 december 2011

Promotie: mw. W.D. Daling, 16.15 uur, Aula Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen

Proefschrift: Stofwisselingen. Nederlandse uitgevers en de heruitvinding van het natuurwetenschappelijke tijdschrift, 1945-1970

Promotor(s): prof.dr. K. van Berkel, prof.dr. G.J. Dorleijn

Faculteit: Letteren

Nederlandse uitgevers zorgden voor heruitvinding natuurwetenschappelijke tijdschriften

In de tweede helft van de 20ste eeuw veroverden Nederlandse uitgeverijen een bijzondere positie en een bovenmatig aandeel op de wereldmarkt voor natuurwetenschappelijke literatuur. Dorien Daling onderzocht hoe het kan dat juist het kleine Nederland daar zo’n prominente rol in speelde. Zij beschrijft twee vroege voorbeelden van het type tijdschrift waarmee vooral Nederlandse commerciële uitgeverijen na de Tweede Wereldoorlog goed scoorden:Biochimica et Biophysica Actavan Elsevier enNuclear Physicsvan North-Holland. De twee tijdschriften waren volgens Daling succesvol omdat zij als eerste in hun vakgebied een volledig internationale redactie hadden en ook in andere opzichten de conventies van het wetenschappelijk publiceren veranderden. Al snel na de Tweede Wereldoorlog zetten de uitgeverijen Elsevier en North-Holland een wereldwijd netwerk op van auteurs, redacteuren en afnemers, voelden ze aan waar de marktniches zaten en gaven ze tijdschriften uit die goed pasten bij de naoorlogse ontwikkeling van het wetenschapsbedrijf.

In de eerste twee delen van het proefschrift belicht Daling het ontstaan en het karakter van beide tijdschriften, hun redacties en uitgevers, hun rol in respectievelijk de biochemie en de kernfysica en hun plaats in het voortdurende proces van de (her)uitvinding van het wetenschappelijke tijdschrift. Zij geeft als verklaring voor het succes vanBiochimica et Biophysica ActaenNuclear Physics– en de daarmee samenhangende opkomst van de twee belangrijkste Nederlandse natuurwetenschappelijke uitgeverijen – dat beide periodieken zich goed aanpasten aan en anticipeerden op de naoorlogse ontwikkeling van het wetenschapsbedrijf. De twee tijdschriften hadden als eerste in hun vakgebied een volledig internationale redactie, onderscheidden zich door hun werkterrein en hielpen ook in andere opzichten mee de conventies van het wetenschappelijk publiceren te veranderen. Zij representeerden daarbij zowel vernieuwing als behoud: een ‘noodzakelijke spanning’ in de wetenschapsbeoefening.

In het derde deel van het boek komen algemene beschouwingen aan de orde over de factoren die verantwoordelijk waren voor het Nederlandse succes alsook over de naoorlogse ontwikkeling van de natuurwetenschap, het wetenschappelijk uitgeven en het wetenschappelijk communiceren. Daling behandelt daarin de volgende vragen: Op welke manier werd de natuurwetenschap mede vormgegeven door redacteuren en uitgevers? Hoe verhielden wetenschap en commercie zich hierbij tot elkaar? Hoe gingen uitgevers te werk bij het betreden van de internationale natuurwetenschappelijke markt en welke invloed had de naoorlogse informatie-explosie op het wetenschappelijk publiceren en communiceren?

Dorien Daling (Hoogeveen, 1977) studeerde geschiedenis aan de Rijksuniversiteit Groningen. Zij verrichtte haar onderzoek bij het onderzoeksinstituut ICOG, aan de afdeling Geschiedenis van de Faculteit der Letteren. Daling werkt nu als docent moderne geschiedenis en studieadviseur aan de Rijksuniversiteit Groningen. Van het proefschrift verschijnt een handelseditie bij uitgeverij Walburg Pers.

Laatst gewijzigd:13 maart 2020 01:10
View this page in: English

Meer nieuws

  • 25 maart 2024

    Dyslexie: een 'onderschatte' stoornis

    Liset Rouweler is onderzoeker bij het Dyslexiecentrum Groningen. Volgens haar hebben zo'n 1000 tot 1500 studenten aan de RUG dyslexie, desondanks weten velen niet waar ze terechtkunnen. Rouweler en haar team proberen deze groep een handje te helpen...

  • 18 maart 2024

    VentureLab North helpt onderzoekers op weg naar succesvolle startups

    Het is menig onderzoeker al overkomen. Tijdens het werken vraag je je opeens af: zou dit niet ontzettend nuttig zijn voor de mensen buiten mijn onderzoeksveld? Er zijn allerlei manieren om onderzoeksinzichten te verspreiden. Denk bijvoorbeeld aan...

  • 04 maart 2024

    Een plantaardige sensor

    In Makers van de RUG belichten we elke twee weken een onderzoeker die iets concreets heeft ontwikkeld: van zelfgemaakte meetapparatuur voor wetenschappelijk onderzoek tot kleine of grote producten die ons dagelijks leven kunnen veranderen. Zo...