From natural to artificial channels
Promotie: dhr. E. Halža, 11.00 uur, Doopsgezinde Kerk, Oude Boteringestraat 33, Groningen
Proefschrift: From natural to artificial channels
Promotor(s): prof.dr. B.L. Feringa
Faculteit: Wiskunde en Natuurwetenschappen
Van natuurlijke tot kunstmatige membraankanaaltjes
Erik Halža heeft zijn onderzoek gericht op het aanpassen met behulp van kleine organische moleculen van in de natuur voorkomende transportsystemen, poriën en kanalen in de celmembranen. Dit om controle te krijgen over de functie en eigenschappen van deze transportsystemen. Daarnaast onderzocht hij volledig kunstmatige kanalen, opgebouwd uit kleine organische moleculen.
De cel is de structurele en functionele eenheid van alle ons bekende levende organismen. Elke cel is in staat zichzelf te onderhouden: hij kan voedingsstoffen opnemen en deze vervolgens omzetten in energie. De cel kan specifieke functies uitvoeren en, indien nodig, ook zichzelf reproduceren.
Alle cellen worden omsloten door een celmembraan, de grens met de buitenwereld. Binnenin de cel spelen (andere) membranen een belangrijke rol in het compartimenteren van biochemische processen en producten. Het celmembraan zorgt ervoor dat moleculen die in de cel gemaakt worden, niet uit de cel kunnen lekken. En moleculen die de cel niet zomaar in mogen, worden buiten gehouden. Om op gewenste momenten bepaalde moleculen wel binnen of buiten de cel te krijgen zijn specifieke transportsystemen in de membranen aanwezig.
Alamethicine is een in de natuur voorkomend peptide dat poriën kan vormen. Halža slaagde erin alamethicine te modificeren met een door middel van licht schakelbaar azobenzeenmolecuul. Zodoende kon het functioneren van dit molecuul met licht gestuurd worden.
Daarnaast wist Halža de functionele grootte van de SecYEG pore te achterhalen door starre sferische moleculen aan OmpA vast te maken. Ook modificeerde hij MscL met redox- en pH-gevoelige labels om het functioneren van het kanaal elektrochemisch te kunnen controleren of door de pH van de omgeving de veranderen. Verder beschrijft Halža de synthese van kunstmatig kanaalvormende moleculen en daarnaast ook electrofysiologische en cryo-TEM studies van deze verbindingen. Ten slotte beschrijft hij de synthese en eigenschappen van het diaryletheenschakelaar-ijzer(II)-complex, om met licht controle te kunnen krijgen over de magnetische eigenschappen van dit complex.
Erik Halža (Slowakije, 1982) studeerde aan de Pavol Jozef Safarik University in Kosice. Zijn promotieonderzoek deed hij aan de Rijksuniversiteit Groningen, bij het Stratingh Institute for Chemistry. Het werd gefinancierd door het Zernike Institute for Advanced Materials (ZIAM) van de RUG. Inmiddels is hij werkzaam bij BioMaDe.
Laatst gewijzigd: | 13 maart 2020 01:12 |
Meer nieuws
-
10 juli 2025
Nationale Wetenschapsagenda subsidie voor nanomedicine onderzoek
Prof. Dr. Anna Salvati, Dr. Christoffer Åberg en Prof. Dr. Siewert-Jan Marrink ontvangen een Nationale Wetenschapsagenda financiering om met het NanoMedNL consortium levensreddende medicijnen op basis van nanotechnologie verder te ontwikkelen.
-
07 juli 2025
Masterstudent Industrial Engineering and Management Ana Lazar wint GUF-100 prijs
Tijdens de RUG Ceremony of Merits op 4 juli is Ana Lazar uitgeroepen tot winnaar van de GUF-100 prijs en daarmee tot de beste student van de Faculty of Science and Engineering 2024-2025.
-
04 juli 2025
RUG reikt verschillende prijzen uit tijdens Ceremony of Merits
De RUG heeft verschillende prijzen uitgereikt aan excellente onderzoekers en studenten tijdens de Ceremony of Merits op 4 juli 2025.