Wob onvoldoende benut

De Wet openbaarheid van bestuur (Wob) wordt niet voldoende benut. Dat is niet goed voor een wet die zo belangrijk is voor de democratie, aldus onderzoekster mr.dr. Aline Klingenberg van de vakgroep bestuursrecht en bestuurskunde van de Faculteit Rechtsgeleerdheid van de Rijksuniversiteit Groningen. Op 3 mei presenteerde zij de resultaten van een onderzoek naar de Wob, uitgevoerd in opdracht van de NVJ (Nederlandse Vereniging van Journalisten). Het onderzoek naar het effect van de Wob geeft aan dat de wet weinig gebruikt wordt.

Een relatief kleine groep journalisten (274 respondenten) nam deel aan het onderzoek dat in opdracht van de NVJ werd uitgevoerd. Van deze groep werkt 51 procent in vaste dienst en 49 procent is freelancer. Het overgrote deel werkt bij, of in opdracht van een regionaal werkend medium. ‘Uit ander onderzoek blijkt ook wel dat regionale overheden de meeste Wob-verzoeken binnenkrijgen,’ zegt Aline Klingenberg. Opallend is dat bijna een kwart van de journalisten zegt de wet niet te kennen en niet weet hoe je een procedure moet voeren. Degenen die wel goed op de hoogte zijn, dienen vaker een bezwaarschrift in als een antwoord op het eerste Wob-verzoek uitblijft.

Kennis

Een belangrijke conclusie uit het onderzoek is dat kennis van de wet loont. Het indienen van een bezwaarschrift blijkt succesvol te zijn. ‘Een interessant gegeven’, zegt NVJ-secretaris Thomas Bruning. ‘Dat betekent dat Wob-ambtenaren blijkbaar onvoldoende in staat zijn de besluiten goed voor te bereiden en dat de kwaliteit van de primaire besluitvorming in elk geval niet goed is. Of het zou zomaar kunnen dat er andere (politieke of pr-strategische) beweegredenen zijn om de regels niet goed toe te passen, iets dat de journalisten in het onderzoek zelf ook suggereren.’

Democratie

Het onderzoek naar het effect van de Wob geeft wel aan dat de wet weinig gebruikt wordt. Enerzijds door te weinig kennis en anderzijds door lange procedures. Klingenberg: ‘Zeker een freelancer zal geen jaar wachten op een uitspraak van de rechter.’ Door dit alles wordt de wet op dit moment onvoldoende benut. ‘Dat is niet goed voor een wet die zo belangrijk is voor de democratie. Zowel journalisten als bestuursorganen zullen daarom veel meer moeten investeren in kennis van de Wob.’

Het onderzoek is mede tot stand gekomen door steun van het Persvrijheidsfonds.

Contact: mw. A. Klingenberg