Afscheid prof.dr. Jan Oosterhaven

Op maandag 7 juni 2010 neemt prof.dr. Jan Oosterhaven afscheid als hoogleraar algemene economie, in het bijzonder de ruimtelijke economie. Hij was ruim veertig jaar verbonden aan de Rijksuniversiteit Groningen, waarvan ruim twintig jaar als hoogleraar. Daarnaast was hij in 1985-1986 bezoekend hoogleraar stedelijke economie aan UCLA en in 1998-1999 senior adviseur ruimtelijke economie bij TNO.

Hij neemt afscheid met een rede getiteld ‘Concentratie versus Spreiding: over oude concepten, nieuwe theorie en krimp’. Daaraan voorafgaand gaat een drietal sprekers kort in op de betekenis van Jan Oosterhaven voor de regional science in het algemeen, op zijn betrokkenheid bij het vakgebied van de input-output analyse in het bijzonder en op de relatie van zijn werk met de sociaal-economische ontwikkeling van Noord-Nederland.

Oosterhaven werd in de jaren zeventig bekend met het onderzoek van de toenmalige Federatie van Noordelijke Economische Instituten (FNEI) naar de spreiding van de PTT en de inpoldering van Noord-Friesland. In 1981 promoveerde hij in Groningen op het input-output model en het Nederlandse regionale beleid. In 1990 werd hij, vanwege de drie noordelijke provincies, benoemd als bijzonder hoogleraar.

In 1996 publiceerden de ruimtelijke economen van de RUG onder zijn leiding een scenario voor de spreiding van een kwart miljoen banen van de Randstad naar het Noorden. Die publicatie was de aanleiding voor de instelling van de commissie Langman, die het Noorden uiteindelijk een kleine zes miljard gulden opleverde.

In 2000 en de jaren daarna timmerden de ruimtelijke economen van de RUG opnieuw aan de weg met onderzoeken naar de kosten en baten van de aanleg van de Zuiderzeelijn. Die ging weliswaar niet door, maar leverde het Noorden wel een ruim twee miljard euro groot compensatiepakket op.

Afscheidscollege

Tijdens zijn afscheidscollege zal Oosterhaven betogen dat de Randstad inderdaad te vol is. Dat is volgens hem vooral het geval omdat bedrijven en bewoners in de rest van het land de rekening betalen van de overconcentratie van bedrijvigheid in de Randstad. Hij pleit daarom voor een nationaal beleid waarin de kosten van die overconcentratie systematisch worden doorberekend aan de veroorzakers.

Dat betekent het afbouwen van de hypotheekrenteaftrek, het kostendekkend maken van de huren, het afschaffen van de overdrachtsbelasting, het regionaliseren van de loonvorming, het afbouwen van de subsidies op het openbaar vervoer, het invoeren van de kilometerheffing met een filebelasting, het stoppen van de subsidie voor de Tweede Maasvlakte en het verhogen van de grondprijzen op bedrijfsterreinen.

Hierdoor zullen bedrijven en personen die weinig belang hebben bij een vestiging in de Randstad uit zichzelf de rest van het land opzoeken. Met een beetje geluk lost dat volgens Oosterhaven ook het probleem van de krimp in de periferie van Nederland op, terwijl de Blauwe Stad volgens hem dan wellicht ook nog bewoners trekt.

De toespraken en het afscheidscollege vinden plaats in de Aula van het Academiegebouw, Broerstraat 5, 9712 CP Groningen, van 15.00-17.00 uur, met aansluitend een receptie.

Programma

14.00 Welkom met koffie en Groninger koek
15.00 Opening door prof.dr. Elmer Sterken, decaan van de Faculteit Economie en Bedrijfskunde van de Rijksuniversiteit Groningen
15.10 Toespraken door achtereenvolgens:
- prof.dr. Peter Nijkamp, hoogleraar Vrije Universiteit, Amsterdam, oud-voorzitter NWO, oud-president van de European Regional Science Association en Regional Science Association International
- prof.dr. Geoffrey J.D. Hewings, hoogleraar University of Illinois, Champaign-Urbana, oud-president van de North-American Regional Science Association en de Regional Science Association International, huidig president van de International Input-Output Association
- Hans G.M. Alders, voorzitter EnergieNed, oud-Commissaris van de Koningin in Groningen, oud-minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer
16.00 Afscheidscollege prof.dr. Jan Oosterhaven
16.45 Receptie