Proefschrift: 'Introductie spoedeisendehulpartsen niet altijd efficiënt'

De introductie van spoedeisendehulpartsen (SHA) in Nederlandse ziekenhuizen leidt nog niet overal tot efficiëntere zorg. Dat concludeert Constanze Kathan op basis van haar onderzoek naar de ontwikkeling en organisatorische effecten van SHA’s in Nederland. Kathan stelt dat -hoewel de medische prestaties voldoen- de nieuwe beroepsgroep moeite heeft zich te positioneren in de medische hiërarchie. De SHA wordt nog vaak ingepast in de bestaande werkstructuur en kan zo een extra schakel vormen in het zorgproces. Hierdoor wordt de beoogde snellere doorloop van patiënten nog nauwelijks gerealiseerd en in sommige gevallen zelfs vertraagd. Kathan verdedigt haar proefschrift op 17 januari 2008 in de economie en bedrijfskunde aan de Rijksuniversiteit Groningen.

 

Voor wat betreft de medische kwaliteit die SHA-artsen leveren, voldoen hun prestaties aan de gestelde verwachtingen. De organisatorische effecten zijn echter sterk afhankelijk van de wijze waarop de SHA wordt georganiseerd en de rol die SEH-artsen daarbinnen krijgen.

 

In Engeland zijn de Emergency Physicians (EP’s) al decennialang een hooggewaardeerde beroepsgroep. Een complexer wordende zorgvraag op de spoedeisende hulp en de groeiende vraag naar een kortere specialisatiemogelijkheid leidde rond 2000 ook in Nederland tot deze nieuwe discipline. Kathan vergeleek de beroepsgroep in beide landen en concludeert dat de Nederlandse SHA nog lang niet dezelfde erkenning heeft als de Engelse EP. Kathan: “In Engeland zijn EP’s artsen die als specialisten een nieuw specialisme hebben opgezet. In Nederland zijn het jonge mensen die als basisarts de opleiding ingaan en een nieuw beroep moeten neerzetten. Dat is extreem moeilijk want ze moeten zich positioneren tussen veel oudere en ervaren specialisten.”

Tegenwerking

 De oudere specialisten zijn soms sterke tegenwerkende krachten, als ze moeite hebben met het overdragen van beslissingsbevoegdheden en verantwoordelijkheden. Volgens Kathan werken sommige specialisten tegen vanwege een aantal lastig aan te pakken redenen. Ze zijn bang om hun patiëntendomein te laten verkleinen, minder geld voor de maatschap binnen te halen en opleidingsplaatsen voor hun assistenten te verliezen. Voor het succes van SHA’s is het daarom belangrijk dat ziekenhuizen goede afspraken over deze aspecten maken met hun specialisten.

 

Specialist of huisarts

Afhankelijk van het klimaat in het ziekenhuis, de opstelling van specialisten en andere professionals, en iemands persoonlijke instelling, ontwikkelden zich twee soorten SHA’s. ‘Spoedeisendehulpspecialisten’ noemt Kathan de SHA’s die zichzelf profileren als medische specialist en op gelijke voet staan met andere specialisten. In grotere opleidingsziekenhuizen met een sterke medische hiërarchie kwam Kathan vaker SHA’s tegen die door de institutionele verhouding in de rol van ‘intramurale huisarts’ terechtkwamen. Kathan: “Zij worden gezien als generalisten, niet als specialisten.”

 

Toekomst positief

Kathan noemt SHA ‘een moeilijk beroep’, maar ze ziet de toekomst positief. Ze verwacht dat de SHA’s steeds minder als extra schakel ingezet gaan worden. Protocollen die er nu nog voor zorgen dat deze artsen altijd anderen bij hun werk moeten betrekken, zullen veranderen als de discipline haar competenties waarmaakt en zo meer vertrouwen van de medische wereld weet te krijgen. Om dit te bereiken is het belangrijk dat de SHA’s groeien, zowel in aantal als in ervaring. Met de jaren, zo verwacht Kathan, zullen de SHA’s meer autonomie krijgen. “En dan gaan ze zeker bijdragen aan betere en efficiëntere patiëntenzorg.”

 

Curriculum Vitae

Constanze Dorothea Kathan (Duitsland, 1975) studeerde bestuurskunde aan de Universität Konstanz. Ze verrichtte haar promotieonderzoek aan de Faculteit Economie en Bedrijfskunde van de Rijksuniversiteit Groningen, onder prof. dr. A.M. Sorge, prof. dr. R.O.B. Gans (hoofd interne geneeskunde aan het UMCG) en dr. M.A.G. van Offenbeek. Het onderzoek werd gefinancierd door Research School SOM, en mede gefaciliteerd door de Stichting Opleiding Spoedeisende Geneeskunde (SOSG) en het NWO. Kathan werkt inmiddels als senior analyst voor de Derby Hospitals NHS Foundation Trust in Engeland. De titel van haar proefschrift luidt: Emergency Physicians in the Netherlands: The Development and Organizational Impact of New Multidisciplinary Professionals in Hospitals”.

Informatie: Constanze Kathan, tel. 0044-7895 144 667, constanze.kathan gmx.de