Prof. Steven Brakman: 'Nederlandse politiek is te provinciaals'

Terugkijkend op de verkiezingsstrijd constateert econoom Steven Brakman, hoogleraar mondialisering aan de faculteit, dat de politiek niet over de landsgrenzen heen kijkt. Onderwerpen als de internationale economie, migratie op Europees niveau en het milieu zijn niet aan bod gekomen. Een verkeerde zaak, vindt Brakman, want door de toenemende mondialisering is het van groot belang in te spelen op internationale ontwikkelingen. 'Anders krijgen we de rekening over een paar jaar gepresenteerd.'

Het viel Brakman op dat er in de verkiezingsstrijd geen enkele aandacht was voor internationale vraagstukken. 'Men lijkt niet te beseffen dat er buiten Nederland ook nog een wereld is.' Dat was goed te merken tijdens de vele verkiezingsdebatten. 'Die waren van een bedroevend niveau. Er werd wel oeverloos gepraat over de zorgpremie die wel of niet een procentje omhoog gaat, maar over de echt belangrijke internationale onderwerpen heeft men het niet gehad. Ik heb bijvoorbeeld niets gehoord over migratie op Europees niveau, het milieu, de internationale economie en de opkomst van de lagelonenlanden als India en China.'  

Migratie

Zelfs bij de discussies rond migratie - bij uitstek een internationaal thema - wordt er niet over de grenzen heen gekeken. 'Want men praat alleen maar over wel of niet een generaal pardon. Dat is echt een marginale kwestie, want het gaat maar over een hele kleine groep mensen. Migratie is vooral een economisch vraagstuk en er moet daarom een economische oplossing voor komen.' En de oplossing is niet een generaal pardon of, aan de andere kant van het politieke spectrum, mensen diskwalificeren als 'gelukszoekers'. 'Dat vind ik een erg denigrerende term. Terwijl het gewoon mensen zijn die verhuizen omdat ze hun leven willen verbeteren. Dat heb ik ook gedaan toen ik van Groningen naar Amsterdam vertrok om daar te gaan werken – alleen liep er tussen die twee steden geen landsgrens.' Brakman stelt dan ook voor een selectief toelatingsbeleid in te voeren. 'Europa heeft een groot gebrek aan arbeidskrachten en de zogenaamde 'gelukszoekers' willen hier graag werken. Speel daarop in. Landen als Amerika en Canada doen dat al lang.'

Europa

Ook over Europa bleef het opvallend stil. 'De Europese grondwet, een logische en rationele stap in het eenwordingsproces, is weggestemd op emotionele gronden, omdat de term verkeerd gekozen is. Maar er zijn veel zaken die we het beste vanuit Brussel kunnen regelen. Bijvoorbeeld migratie en internationale en economische verhoudingen. Je zou daar dus enige discussie over verwachten, maar ik heb er allemaal niets over gehoord.'  

Provincialisme

Volgens Brakman spelen we, door ons provincialisme, te weinig in op de veranderingen in de wereldeconomie. 'Door de opkomst van de lagelonenlanden zullen we onze economie moeten aanpassen. Bedrijfstakken met veel laaggeschoolde arbeid zullen naar landen verhuizen waar de lonen lager liggen. Momenteel gebeurt dat nog relatief weinig, maar de groei is hoog. Daar moeten we op reageren door meer te investeren in het onderwijs, zodat het opleidingsniveau omhoog gaat. De economie moet meer kennisintensief worden. Alleen D66 heb ik daarover gehoord. Maar ja, dat schiet ook niet echt op.' Schamper voegt hij daar aan toe: 'Wat wil je ook als politici in spelletjesprogramma's en RTL-Boulevard gaan zitten. Dan komen belangrijke onderwerpen natuurlijk niet aan de orde. Maar als we niet ingrijpen, krijgen we de rekening over een aantal jaar op ons bord.'  

Formatie

Brakman is somber over de behandeling van internationale onderwerpen bij de huidige formatie en het toekomstige kabinet. 'Bij de verkiezingen gaat het om het winnen van stemmen. Dat werkt ook door na de verkiezingen. De SP heeft bijvoorbeeld van zorg een belangrijk onderwerp gemaakt. Die gaan niet bij de formatie zeggen: laat de zorg maar zitten, we willen nu over de Europese grondwet praten.'  

Curriculum vitae

Steven Brakman (1957) studeerde economie aan de Rijksuniversiteit Groningen. Na gewerkt te hebben bij de Nederlandsche Bank in Amsterdam ging hij terug naar Groningen om te promoveren. Sinds 2002 is hij hoogleraar mondialisering aan de Faculteit.

Informatie  

prof.dr. Steven Brakman, tel. (050)363 3746 (werk), e-mail: s.brakman@rug.nl