UB bemachtigt negentiende-eeuwse voorbeeldboeken voor decoratieschilders

De afdeling Bijzondere Collecties van de Universiteitsbibliotheek herbergt vele kostbare, oude en bijzondere werken. Daar hoort ook de Collectie Sips bij, een twintigtal voorbeeldboeken voor decoratieschilders uit voornamelijk de negentiende eeuw, die de UB ruim een jaar geleden in haar bezit kreeg. Het contact met de Universiteitsbibliotheek kwam tot stand op aanraden van een conservator van het Groninger Museum, dat maandelijks een Kunstspreekuur organiseert waarbij voorwerpen en (kunst-)werken op hun historische en kunstzinnige waarde worden beoordeeld.

_{Tekst: Bineke Bansema / afd. Communicatie RUG
Foto's: Hesterliena Wolthuis}

Anderhalf jaar geleden werd Gerda Huisman, conservator Bijzondere Collecties bij de Universiteitsbibliotheek, gebeld door een kleindochter van de naamgever van het schildersbedrijf Sips, die haar vertelde over de collectie decoratieboeken. Huisman was zeer geïnteresseerd. “Ik stapte op m’n fiets, en reed naar Paterswolde om de boeken te gaan bekijken. Ze waren prachtig bleek toen, en ik wilde ze natuurlijk graag naar de Universiteitsbibliotheek halen. Ze zouden een mooie aanvulling zijn op de boeken over interieurdecoratie die de UB al heeft.” De Collectie Sips omvat werken met titels als Motifs de peinture-décorative pour appartements-modernes en Kirchliche Decorationsmalereien im Romanischen und Gotischen Style. Ook bevat hij afleveringen van het Deutsches Maler-Journal over onder meer de schilders Hans Holbein en Albrecht Dürer.

Tijdens een familiedag van de familie Sips werd besloten om de boeken aan de UB te schenken. De familie is bekend van het Groninger schildersbedrijf Sips, dat in het verleden gehuisvest was aan de Turftorenstraat, met een werkplaats aan de Uurwerkersgang. De oude werkplaats is nog steeds herkenbaar door de aanduiding op de gevel: ‘Schildersbedrijf W.Th. Sips, tel. 22688.’ Tegenwoordig maakt het deel uit van het complex van de faculteit Rechtsgeleerdheid.

Kluis

En nu liggen de voorbeeldboeken in de kluis van de Bijzondere Collecties. Twee stapels van allerlei formaat. Sommigen zien er wat verfomfaaid uit, bij anderen zijn de bladen losgeraakt of losgesneden. Een teken dat ze veel werden gebruikt. De boeken waren eigendom van Herman Sips, de eerste eigenaar van het schildersbedrijf. Geboren in 1879 werd hij al heel jong wees en kwam in dienst bij een schilder. Rond 1900 ging hij naar Academie Minerva. In die tijd kreeg hij waarschijnlijk ook de boeken in zijn bezit. Of hij ze kocht of kreeg is niet duidelijk.

Huisman: ”Het is ons ook niet duidelijk waarom ze er zo veelgebruikt uitzien. Misschien rouleerden ze langs verschillende schilders in de stad, of werden ze uitgeleend door de ‘Huisschildersvereeniging Eendracht en Nut’ in Groningen.” Ondanks de slijtage zien ze er nog steeds prachtig uit, met afbeeldingen van historische en eigentijdse interieurs en kleurrijke platen met voorbeelden van wand- en plafondschilderingen, versieringen van zuilen, rozetten en patronen van tapijten.

Boeken die deel uitmaken van Bijzondere Collecties worden vaak gebruikt voor onderzoek. Tot nu toe is dat bij de Collectie Sips nog niet het geval geweest. Huisman verwacht dat dat nog wel gaat veranderen. ‘De geschiedenis van het decoreren en inrichten van huizen is erg in op het ogenblik. Daarom verwacht ik dat er nog wel iemand aan de gang gaat met dit onderwerp. Het zou leuk zijn als iemand zou onderzoeken of er in Groninger gebouwen nog schilderingen te vinden zijn die ook in de voorbeeldboeken voorkomen of er door zijn geïnspireerd.’

Wie bij een bibliotheekzaal met oude boeken verwacht in een schemerige ruimte met piepende deuren en een muffe geur terecht te komen, wordt bij het binnentreden van de Zaal Bijzondere Collecties van de Universiteitsbibliotheek aangenaam verrast. Het is er licht, warm, ruim en zelfs wat chique. Antracietgrijze kasten en wanden contrasteren prachtig met het witte meubilair en de strakke verlichtingsarmaturen. De zaal op de derde verdieping van de Universiteitsbibliotheek werd tijdens de renovatie (2014-2017) van het gebouw totaal vernieuwd, tot en met de kluis aan toe. Bezoekers kunnen er in alle rust de diverse collecties bestuderen, zoals historische kaarten, handschriften, incunabelen, oude en nieuwere gedrukte boeken, boekbanden, kranten en pamfletten.

Op de blog De wereld aan boeken is meer te lezen over de vele verschillende bijzondere collecties in de UB.

Meer informatie

• Contact: Gerda Huisman
• Website: Bijzondere Collecties