'Het literaire bedrijf is opener dan ik dacht'

Eva Stegeman, 27 jaar, werkt als medewerker promotie en publiciteit bij Uitgeverij Cossee, waar ze zo’n dertig boeken per jaar uitgeven. ‘Ons belangrijkste selectiecriterium is literaire kwaliteit.’

Door: Douwe Wilts

Op een dinsdagavond Skype ik met Eva Stegeman. Ons gesprek stond in eerste instantie voor de middag gepland, maar als medewerker promotie en publiciteit bij Uitgeverij Cossee is zij een drukbezet mens. ‘Ha Douwe! Lang niet gezien!’ Die woorden brengen onmiddellijk de herinneringen naar boven aan het onderzoek dat wij samen deden naar de emotionele ontwikkeling in de romans van W.F. Hermans en Harry Mulisch. ‘Het was een lange werkdag’, zegt ze.

Hoe ben je, terwijl je met de bachelor Taalwetenschappen bezig was, op het idee gekomen om de master Neerlandistiek te doen?

‘Ik vond het altijd al heel interessant om te puzzelen met taal, om te discussiëren over de etymologie van woorden en grammaticale zinsconstructies. Vanuit die liefde voor taal begon ik aan de bachelor Taalwetenschappen, zonder dat ik daarbij een concreet beroep voor ogen had. Tijdens mijn bestuursjaar bij de studievereniging raakte ik bevriend met studenten Nederlands en werd ik enthousiast over de literatuurvakken die zij volgden. Zodoende besloot ik de bachelor Taalwetenschappen te combineren met de premaster Nederlands. Dat was goed te doen, omdat ik de vrije ruimte bij Taalwetenschappen kon invullen met de vakken over literatuur die ik volgde voor de premaster Nederlands.’

Hoe kijk je terug op de master Neerlandistiek?

‘Fantastisch! Het was een heel brede master met zeer diverse vakken. Ik wilde mij daarbinnen vooral richten op de literatuur en doordat ik het vakkenpakket voor een deel zelf kon samenstellen, lukte dat. Ook het kleinschalige karakter waardeerde ik zeer. Het kwam geregeld voor dat je met tien studenten les kreeg van twee docenten. Die persoonlijke begeleiding maakte dat ik meer en meer mijn weg vond in de literatuur.

Voor ik aan de master Neerlandistiek begon, betwijfelde ik of ik wel geschikt was voor het boekenvak. Als kind las ik best veel, maar in mijn middelbareschooltijd las ik niet veel meer dan de boeken die ik moest lezen voor mijn lijst. Die twijfel verdween toen ik voor de master stage liep bij Uitgeverij Atlas Contact; daar werd ik verliefd op het boekenvak. Ik besloot een tweede master te volgen, over Europese letterkunde aan de Radboud Universiteit, omdat ik vond dat ik een beter beeld van de wereldliteratuur nodig had om echt aan de slag te kunnen.’

Tegenwoordig werk je bij Uitgeverij Cossee. Wat is dat voor een uitgeverij?

‘We zijn een niet al te grote, onafhankelijke uitgeverij. Met zijn achten geven we zo’n dertig boeken per jaar uit. Daarbij richten wij ons voornamelijk op vertaalde fictie van bijvoorbeeld J.M. Coetzee, Bernhard Schlink en David Grossman. Daarnaast geven we ook van oorsprong Nederlandse literatuur uit. Eva Meijer, Ida Simons en Gerbrand Bakker zijn daarin grote namen.

Als kleine uitgeverij zijn we ook niet zo heel commercieel. Zo zullen we niet zo snel een boek over sport uitgeven om daar heel rijk van te worden…’ ‘Behalve als Gerbrand Bakker een prachtige roman over topsport schrijft’, opper ik. Ze schiet in de lach. ‘Dat geven we zeker uit!’

Hoe selecteren jullie de werken die jullie uitgeven?

‘Ons belangrijkste selectiecriterium is literaire kwaliteit. Qua buitenlandse literatuur komt veel binnen via onze uitgevers Eva Cossée en Christoph Buchwald. Zij hebben goede connecties met uitgevers van over de hele wereld. Uiteindelijk moeten we allemaal onze ogen open houden. Als één van ons enthousiast is over een manuscript, vraagt diegene anderen om mee te lezen. Tegen de tijd dat we besluiten om een boek uit te geven heeft vrijwel iedereen in de uitgeverij de tekst gelezen.’

Wat houden je werkzaamheden in?

‘Mijn belangrijkste taak als medewerker promotie en publiciteit is om ervoor te zorgen dat onze boeken, op wat voor manier dan ook, aandacht krijgen in de media. Daarnaast zorg ik ervoor dat auteurs kunnen optreden als er een nieuw boek van ze verschijnt. Tot slot onderhoud ik via sociale media het contact met de lezers. Zij moeten uiteindelijk onze boeken, waar wij zo van overtuigd zijn, willen kopen.’

Bij Cossee verschijnen geregeld heruitgaven van oudere werken. Ik heb zelf bijvoorbeeld zeer genoten van Een dwaze maagd van Ida Simons en van Suriname, ik ben van Bea Vianen. Hoe zet je zo’n vergeten klassieker in de markt?

‘Dat kan soms lastig zijn. Als je bijvoorbeeld een boekpresentatie organiseert, vinden bezoekers het fijn als de auteur daarbij aanwezig is. Als de auteur al jaren dood is, wordt dat nogal ingewikkeld.’ We schieten allebei onbedaarlijk in de lach. Ze vervolgt: ‘Bij Strafhok van Bea Vianen konden we dat oplossen, omdat haar dochter, Kunti Elstak, haar opwachting wilde maken. Mensen vonden het interessant om op die manier toch dichtbij Bea Vianen te komen.

Daarnaast zie je dat er interesse is in vergeten meesterwerken. Zo heeft Uitgeverij Lebowski het werk van John Williams opnieuw onder de aandacht gebracht. Dat begon met Stoner. Veel lezers en uitgeverijen dachten toen: welke klassiekers zijn wij nog meer vergeten? Wij hebben wel de naam dat wij boeken herontdekken, die door een breed publiek worden gewaardeerd. Dat maakt dat kranten en tijdschriften geneigd zijn om een boek te bespreken als we aankondigen: “We hebben er weer eentje herontdekt.”

Hoe zie je de positie van Cossee tussen andere uitgeverijen?

‘We geven al jarenlang ongeveer 30 boeken per jaar uit en we hebben niet de ambitie om in dat opzicht te groeien. We willen heel selectief blijven in wat we uitgeven. Wat dat betreft hebben we echt een andere positie dan uitgeverijen die wel 200 boeken per jaar uitbrengen. Zij kunnen meer risico’s nemen, vangen het verlies van slecht verkopende boeken op met bestsellers. Wij staan bekend om de literaire kwaliteit die we leveren, denk ik, om de aandacht die we aan onze boeken geven. Daarin worden we gewaardeerd. Ik zie ons dan ook niet zo snel uit het literaire landschap verdwijnen.’

Heb je tips voor studenten die bij een uitgeverij aan de slag willen?

‘Ga stage lopen. Veel van mijn huidige collega’s zijn oud-stagiairs van Uitgeverij Cossee. Dus dat is wel de manier om daar binnen te komen. Voordat ik op het idee kwam dat ik misschien wel bij een literaire uitgeverij aan de slag wilde, was ik bang dat het literaire bedrijf niet zo toegankelijk zou zijn en ik, afkomstig van Taalwetenschap, het er misschien niet zou redden. Maar al tijdens mijn stage bij Uitgeverij Atlas Contact voelde ik me heel welkom en zag ik hoe open het boekenvak is. Ik zou niet anders meer willen.’

Met die opmerking ronden we het gesprek af. Het was intrigerend om met haar te praten over hoe vanuit haar liefde voor taal, haar liefde voor de literatuur tot bloei kwam. De manier waarop zij haar weg vond binnen het literaire bedrijf, heeft mij zeer geïnspireerd. Wat leiden wij hier mooie duizendpoten op.