Skip to ContentSkip to Navigation
Over ons Actueel Nieuws Nieuwsberichten

Gelijkheid – Ook tussen de lakens

07 maart 2023
Portret van Charmaine Borg
Charmaine Borg

We vinden het vaak moeilijk om over seks en seksualiteit te praten. Het is taboe, privé en misschien zelfs een beetje vies. Niet vreemd, wel kwalijk, vindt onderzoeker Charmaine Borg. Want daardoor verandert er niets aan onze (ouderwetse) opvattingen over seks. En vooral vrouwen zijn daar de dupe van. Hoog tijd om daar, rond Internationale Vrouwendag, eens aandacht aan te besteden.

Tekst: Marrit Wouda, foto's: Henk Veenstra

Aandacht voor seks, graag

Onze seksualiteit is onderdeel van onze identiteit’, zegt Charmaine Borg, universitair docent en klinisch psycho-seksuologe bij de Faculteit Gedrags- en Maatschappijwetenschappen. ‘Het is onderdeel van hoe we relaties aangaan, hoe we naar ons eigen lichaam kijken en een belangrijk onderdeel van onze expressie.’ Ook wetenschappers moeten zich daarmee bezighouden, vindt Borg. ‘De nadruk ligt op het lichaam, maar niet op wat er in ons brein omgaat.’ Borg houdt zich daar wél mee bezig. Ze doet onder andere onderzoek naar het effect van seksuele opwinding op negatieve gevoelens zoals walging en pijn, maar ook op het effect van seks op slaapkwaliteit. Sinds kort hebben zij en collega Peter de Jong, hoogleraar experimentele psychologie, beschikking over een labruimte die is uitgerust met apparatuur om verschillende lichamelijke reacties te meten. Het lab is een grootse ontwikkeling, net als de aanstelling van twee promovendi. ‘Het voelt nu echt alsof we met een team werken.'

Michelinmenu

Wanneer we het over seks hebben, moeten we beginnen met nadenken over hoe we dat definiëren, vindt Borg. Van oudsher stonden voortplanting en het mannelijk orgasme centraal. Vrouwelijk plezier en andere definities deden er lange tijd amper toe. ‘We zien dat mensen bij wie deze ‘oude’ definitie heel sterk is, vaker door blijven gaan wanneer ze pijn ervaren,’ vertelt ze. ‘Voorspel is belangrijk, maar als je beeld van seks vooral bestaat uit penetratie, neem je daar misschien niet genoeg tijd voor. En wanneer je het advies krijgt te stoppen wanneer het pijn doet, is je conclusie misschien dat je helemáál geen seks kunt hebben. Terwijl er zo veel andere dingen zijn die je zou kunnen doen om het voor jezelf én een ander plezierig te maken,’ gaat Borg verder. Zoals ze tijdens haar colleges zegt: ‘Seks zien als penetratie, is voor mij hetzelfde als naar een restaurant met een Michelinster gaan en zeggen dat slikken geweldig is.’ Ze vervolgt: ‘Het is goed om een breed menu te hebben en verschillende opties uit te proberen.’

Profiel van Charmaine Borg, lopend door de GMW tuin
‘Seks zien als penetratie, is voor mij hetzelfde als naar een restaurant met een Michelinster gaan en zeggen dat slikken geweldig is.’

Partner voorop

Nog steeds geven vrouwen het genot van hun (mannelijke) partner voorrang op dat van henzelf. Borg: ‘Zelfs wanneer het gaat om ‘hook-ups’ via Tinder geven vrouwen in onderzoeken aan dat ze vooral bezig zijn met het plezier van hun partner. Terwijl je zou verwachten dat ze die dates juist doen voor hun eigen genot!’ We kunnen dus spreken van ongelijkheid wanneer het aankomt op seksueel genot. De in 2022 overleden seksuologe Ellen Laan sprak regelmatig over de orgasmekloof: bij heteroseks komt 90% van de mannen tot een orgasme tijdens penetratie, tegenover 30% van de vrouwen. Vrouwen die seks hebben met andere vrouwen komen in 84% van de gevallen tot een orgasme. Hoe dat komt? Omdat we de clitoris vergeten. ‘We reisden naar de maan voordat we doorhadden dat er een orgaan bestaat met als doel seksueel genot. Heel triest als je daar over nadenkt,’ vertelt Borg.

De vergeten clitoris

‘We verwaarlozen en onderschatten de clitoris, nu nog steeds,’ zegt Borg. Zo weten veel mensen niet dat dat een groot, deels inwendig orgaan is, en staan er pas sinds 2021 accurate tekeningen in biologieboeken. ‘We geven er niet eens namen aan, terwijl we heel veel namen voor de penis hebben,’ vervolgt Borg. ‘In plaats daarvan spreken we er niet over, het is iets beschamends.’ Dat vindt Borg een kwalijke zaak. ‘Die schaamte is moeilijk af te leren, maar de clitoris is onderdeel van je lichaam. Je moet je er bewust van zijn en weten wat je er mee wilt. Eis je eigen genot op!’

Portret van Charmaine Borg
‘Als we vrij zijn om over seks te praten, zijn we vrij om over ons eigen genot te praten. Dan hebben we zeggenschap over ons eigen lichaam: van genot tot anticonceptie en abortusrechten.’

Intimiteit beleven

Maar hoe eis je je genot op? ‘Sommige mensen hebben moeite met het toelaten van intimiteit. Ik moedig mensen daarom aan om daar aandacht aan te besteden. Neem een bad, vertroetel jezelf en verken: waar wil je aangeraakt worden, hoe vaak en met welke intensiteit? Sta jezelf toe die intimiteit te ontdekken, want het kan echt geen kwaad je eigen lichaam en je eigen genot te leren kennen.’

Blijven praten

Borg is overtuigd van het belang van aandacht voor seksualiteit. Wanneer we meer leren over onze eigen seksualiteit, kunnen we makkelijker praten over wat we wel of niet willen, waar onze grenzen liggen en wat onze behoeften zijn. Sexual Agency, zoals ze het noemt. Sterker nog: Praten over seks en emancipatie gaan volgens Borg hand in hand ‘Als we vrij zijn om over seks te praten, zijn we vrij om over ons eigen genot te praten. Dan hebben we zeggenschap over ons eigen lichaam: van genot tot anticonceptie en abortusrechten. Want ook dat valt onder seksualiteit.’

Meer informatie

Charmaine Borg

Laatst gewijzigd:14 maart 2023 13:06
View this page in: English

Meer nieuws

  • 05 maart 2024

    'Ook grijze muizen kunnen creatief zijn'

    Organisatiepsycholoog Eric Rietzschel onderzoekt creativiteit op de werkvloer. Volgens hem helpt creativiteit ons om verder te komen, maar is er ook een negatieve kant.

  • 31 januari 2024

    Laura Batstra strijdt op social media tegen stoornisdenken 

    Hoogleraar orthopedagogiek Laura Batstra zet zich in tegen stoornisdenken en overmedicalisatie. Dat doet ze onder andere door posts op social media. Hoewel het soms vechten tegen de bierkaai lijkt, gelooft Batstra dat een hoop kleine acties...

  • 26 januari 2024

    Vader in de gevangenis: Wat voor impact heeft dat op het gezin?

    Hoewel zo’n 28.300 kinderen in Nederland een vader in de gevangenis hebben, is er slechts beperkt onderzoek naar de impact hiervan op het gezin gedaan. Socioloog Simon Venema − onderzoeker bij Verslavingszorg Noord Nederland en verbonden aan de...