Promotie S.C. Maaß. Context matters: memories of prior times

Invloed van geheugen op tijdswaarneming

Het is niet slechts het antwoord op de vraag ‘Hou je van me?’ dat de toekomst van twee mensen bepaalt. Als het antwoord te lang op zich laat wachten, zal zelfs een positief antwoord een negatief gevoel oproepen. Dit voorbeeld geeft aan hoe vanzelfsprekend het waarnemen van tijd is, maar ook hoe essentieel de rol is die tijd in ons leven speelt. In haar proefschrift laat Sarah Maaß zien dat het waarnemen van tijd direct beïnvloed wordt door eerdere ervaringen.

Daarnaast stelt Maaß wijzigingen voor aan mathematische theorieën van timing, om implausibele aannames op te heffen. Hiermee kunnen deze Bayesiaanse modellen een meer realistische geheugenrepresentatie krijgen. In een serie experimenten met ‘healthy aged’ personen en patiënten die gediagnosticeerd zijn met aMCI (amnestic Mild Cognitive Impairment) laat zij zien dat de geheugeneffecten in timingtaken direct gekoppeld zijn aan geheugenfunctionaliteit.

Hoe meer het geheugen is aangetast, bijvoorbeeld door de eerste stadia van Alzheimer, des te meer het eerdere geheugen wordt meegewogen in de waarneming van een nieuw tijdsinterval. Dit paradoxale effect kan potentieel gebruikt worden als een indirecte, maar sensitieve maat om te volgen hoe het geheugen achteruitgaat voordat aMCI, een voorloper van Alzheimer, is gediagnosticeerd.

Context is belangrijk. Het waarnemen van de wereld is een subjectief proces dat gekleurd wordt door eerdere ervaringen. De invloed van eerder waargenomen stimuli op de huidige waarneming duidt op een cruciale rol van het geheugensysteem bij waarneming. Dit proces speelt ook een rol bij de perceptie van tijd, vooral in interval-timing, het proces dat verklaart hoe we intervallen van tiende tot tientallen seconden waarnemen.