Academie terug in Franeker

Na afwezigheid van tweehonderd jaar wordt de Franeker Academie nieuw leven ingeblazen. Op 5 oktober werd in de Botniastins een intentieverklaring getekend door alle betrokken partijen: de Gemeente Frankeradeel, de Campus Fryslân van de Rijksuniversiteit Groningen en de Protestantse Gemeente Franeker.

Ooit was Franeker een academiestad (na Leiden de tweede boven de grote rivieren) en kent als zodanig een rijke wetenschappelijke traditie. Heden ten dage mogen promovendi van Friese oorsprong nog steeds hun proefschrift verdedigen in de Martinikerk in Franeker. Ook De Bogt fen Gune is als oudste studentencafé van Nederland reeds tachtig jaar de plaats van samenkomst van de Friese studenten van hogescholen en universiteiten in Nederland. Op deze plaats houden Friese studentenverenigingen uit Groningen en Wageningen jaarlijks hun Krystkongres.

In 1811 kwam een einde aan de Franeker Academie en kregen de gebouwen in de Voorstraat, Vijverstraat en Academiestraat andere bestemmingen. Exact tweehonderd jaar later, in 2011, werd Rijksuniversiteit Groningen / Campus Fryslân gestart in Leeuwarden. Een prachtige kans voor de stad als regionaal centrum en een impuls voor de Franeker Academie. De oorspronkelijke Friese academische traditie ligt tenslotte in Franeker. Er zijn dan ook vele beroemde en invloedrijke namen die verbonden zijn aan de academie; de grondlegger van de moderne filosofie, René Descartes, studeerde en werkte hier een aantal jaren. Maar ook Peter Stuyvesant, Anna Maria van Schurmann en Eise Eisinga zijn belangrijke historische figuren die verbonden zijn met de voormalige Franeker universiteit. In 2016 werden de eerste stappen gezet om de identiteit van Franeker te wortelen in de oude academie. Nu komt er opnieuw universitair onderwijs in Franeker, op een schaal die past bij deze kleine historische stad en de regio Noordwest-Fryslân.

Met het tekenen van deze intentieverklaring is de eerste stap gezet in het terughalen van de wetenschap naar Franeker. Burgemeester Eduard van Zuijlen sprak van een belangrijke ontwikkeling voor de stad én voor Noordwest-Fryslân. “Door de komst van de Franeker Academie wordt de wetenschap nieuw leven ingeblazen in Franeker, maar wordt ook gewerkt aan een educatief centrum voor meerdere doelgroepen, zoals de Weekendschool Franeker”. Hiermee wordt voorzien in de behoefte om meer kennis te delen en samen te werken aan een betekenisvolle toekomst binnen de regio. Het streven is om uiterlijk in het najaar van 2018 de eerste activiteiten te laten plaatsvinden. Schetsen voor een academiezaal in de 500 jaar oude Botniastins, in het hart van de stad zijn reeds vervaardigd door Architectenbureau Adema.

Onder toeziend oog van tientallen genodigden werden handtekeningen gezet onder de intentieverklaring die zeer toepasselijk in het Nederlands, Fries, Engels én Latijn werd opgesteld. Hiermee is de wens om de stad te verrijken met universitair onderwijs geformaliseerd en kan gewerkt worden aan een motor voor de educatieve, sociale, culturele, toeristische en economische ontwikkelingen in Franeker. Franeker wordt na tweehonderd jaar opnieuw universiteitsstad.