Valentina Gallo over duurzame gezondheidszorg Tijd voor een nieuwe aanpak

Dr. Valentina Gallo is onlangs benoemd als universitair hoofddocent aan de Rijksuniversiteit Groningen/Campus Fryslân én als Rosalind Franklin Fellow. Dit is een tenure­track positie voor talentvolle vrouwelijke onderzoekers die voorbereidt op een hoogleraarschap. Ze behoort tot de internationale top in haar vakgebied. De voormalig neuroloog maakte de switch naar epidemiologie en is nu gespecialiseerd in gezondheid. Haar onderzoek is relevanter dan ooit. “Het is tijd voor een nieuwe aanpak van onze ‘gezondheid’, een duurzame aanpak.”

Door Tori Kelly

Campus Fryslân specialiseert zich op meerdere fronten in duurzaamheid. Gallo voelt zich dan ook helemaal op haar plek. “Ik benader gezondheid vanuit een interdisciplinair perspectief, waarin fysieke gezondheid samenhangt met mentaal en sociaal welzijn. Factoren als internationaal bestuur en de woonkwaliteit kunnen de gezondheid net zozeer beïnvloeden als bijvoorbeeld milieuverontreinigende stoffen. Mijn werk bij Campus Fryslân gaat een stap verder en zal gericht zijn op hoe volksgezondheid duurzamer kan zijn, zodat het effectief, betaalbaar en relevant is maar ook toegankelijk voor iedereen (en de volgende generaties).”

Stress en het immuunsysteem

“Om een duurzaam gezondheidssysteem na te streven, moeten we naar het grotere geheel kijken. Dit is een filosofische manier om gezondheid en ziekte te benaderen waarbij gezondheid wordt gezien als een voor iedereen toegankelijk en duurzaam recht, en niet meer als een product. In ons onderzoek slaan we vanuit onze resultaten op microniveau een brug naar een hoger niveau: een bevolkingsgroep en zelfs de wereldbevolking. Op microniveau weten we bijvoorbeeld dat stress als psychisch probleem ook tot fysieke symptomen kan leiden. We weten inmiddels ook dat stress een langetermijnprobleem kan zijn, veroorzaakt door bijvoorbeeld bepaalde levenslange sociale omstandigheden, zoals structureel racisme. Als je deze bevindingen toepast op macroniveau, zie je dat er hele bevolkingsgroepen bestaan die kwetsbaarder zijn voor een virus als COVID-19.”

Ongelijkheid in het systeem

“Eigenlijk geeft de huidige pandemie ons de kans om de norm te heroverwegen. Het virus is een resultaat van slechte interactie tussen mens en dier, net zoals het zikavirus en de varkensgriep dat waren. We moeten dus een duurzame relatie met ons milieu ontwikkelen in plaats van dit uit te buiten. Daarnaast spelen er ook nog problemen als sociale ongelijkheid en onrechtvaardigheid. Het recht op gezondheid moet voor iedereen toegankelijk zijn en een bijdrage leveren aan het dichten van de kloof in gezondheidsongelijkheid. Systemen die niet voor iedereen zijn, zijn per definitie niet duurzaam. Afgelopen zomer ontstond, als gevolg van de bezorgdheid om de verwoestende invloed van COVID-19 op de volksgezondheid, de maatschappij en de economie, een wereldwijde beweging voor duurzame gezondheidsgelijkheid. Deze beweging vraagt aandacht voor het feit dat benadeelde en gemarginaliseerde bevolkingsgroepen een hoger risico lopen om besmet te raken en dat onze huidige gezondheidssystemen er niet op ingericht zijn om een pandemie van deze omvang aan te kunnen. COVID-19 laat ons de problemen zien die verankerd zitten in onze systemen en we moeten deze kans grijpen om een nieuwe norm vast te stellen.”

De bevolking erbij betrekken

“Hoe deze nieuwe norm er precies uit komt te zien, moet afhangen van de input van de bevolking. We moeten kijken hoe gemeenschappen kunnen bijdragen aan het opstellen van een beter gezondheidssysteem, aan dat wat nodig is om slechte gezondheid te voorkomen. Mensen moeten zelf kunnen aangeven wat ze nodig hebben om gezonder te worden, en de samenleving zou deze behoeften tot prioriteit moeten maken, waardoor de oplossingen voor iedereen toegankelijk worden. Het heeft weinig nut om mensen te vertellen dat ze meer moeten sporten, als lid worden van een sportschool boven hun budget ligt. We moeten realistisch zijn in onze boodschap over gezondheid.”

Masteropleiding in Sustainable Health

Gallo en haar team werken momenteel aan een masterprogramma Sustainable Health. De ontwikkeling hiervan is een belangrijk onderdeel van het Rosalind Franklin Fellowship. “We leggen daarbij de nadruk op een interdisciplinaire benadering en betrekken zowel lokale belanghebbenden als collega’s uit verschillende werkvelden. Het idee is dat we van elkaar leren en elkaar inspireren. Ik kijk er ontzettend naar uit om de belanghebbenden en meer collega’s te ontmoeten. Ik heb het geluk gehad dat ik tijdens mijn loopbaan heb samengewerkt met een aantal ongelofelijk getalenteerde mensen, en interdisciplinariteit is zo belangrijk. We halen het beste uit de wetenschap als we samenwerken. En we hebben zoveel talent hier. Hoe meer ik te weten kom over de andere Rosalind Franklin Fellows, hoe meer ik mij vereerd voel onderdeel te zijn van dit genootschap.”

Dit artikel verscheen in Verbindt winter 2020.