Skip to ContentSkip to Navigation
Over ons Campus Fryslân

Kan pupilgrootte een betrouwbare meting van taalkundige opvallendheid zijn?

09 juli 2020
Vincent Boswijk
Vincent Boswijk

Salience, ook wel ‘opvallendheid’, wordt in de taalkunde vaak gebruikt als verklarend begrip voor uiteenlopende processen. Voorbeelden hiervan zijn de volgorde waarin we een taal leren en welke aspecten van een taal de grootste kans hebben om te veranderen. Deze zogenaamde ‘opvallendheid’ zorgt er in deze gevallen voor dat bepaalde taalkundige aspecten meer geneigd zijn om onze aandacht te trekken.

Het concept salience heeft echter geen precieze definitie, waardoor het begrip op veel verschillende manieren wordt gebruikt. PhD-onderzoeker Vincent Boswijk wil in zijn experiment achterhalen of verschillende bestaande operationaliseringen van het begrip gekwantificeerd kunnen worden. Het experiment bestaat uit het meten van de pupilgrootte van de deelnemers terwijl zij luisteren naar gesproken zinnen. Pupillen reflecteren cognitieve processen, zoals wanneer iets je aandacht grijpt. Daarnaast geeft het een inkijk in de cognitieve zwaarte die bij de verwerking van de zinnen komt kijken.

Het doel van het experiment is het vinden van een mogelijke gemeenschappelijke factor in de verschillende manieren waarop salience gedefinieerd wordt. Met een beter begrip van het concept wordt er meer duidelijk over het hoe en waarom van taalverandering.

De belangrijkste conclusie van het experiment is dat de helft van de gevallen laat zien dat ‘opvallende categorieën’ een grotere verwijding van de pupil veroorzaken dan de ‘neutrale’ categorie. Deze grotere pupilgrootte wijst op een verhoogde activatie, waarschijnlijk doordat de betreffende zinnen verrassender waren en meer de aandacht van de deelnemers pakten. Met andere woorden: deze zinnen waren meer opvallend (salient).

Elektro-encefalografie (EEG)

In vervolgonderzoek worden de metingen met behulp van Elektro-encefalografie (EEG) herhaald. Met deze methode wordt hersenactiviteit gemeten, waardoor cognitieve processen nauwkeuriger gemeten kunnen worden. Daarnaast wordt onderzocht of het begrip salience verder uitgekleed kan worden en wordt er gezocht naar een overkoepelende, werkbare definitie van het concept voor de taalkunde.

Vincent Boswijk is PhD-onderzoeker binnen de flagship Culture, Language and Technology. Zijn eerste paper Salience is in the Eye of the Beholder: Pupil size reflects Acoustically Salient variables is open access gepubliceerd op ScienceDirect.

Laatst gewijzigd:16 juli 2020 14:05
View this page in: English

Meer nieuws

  • 18 maart 2024

    VentureLab North helpt onderzoekers op weg naar succesvolle startups

    Het is menig onderzoeker al overkomen. Tijdens het werken vraag je je opeens af: zou dit niet ontzettend nuttig zijn voor de mensen buiten mijn onderzoeksveld? Er zijn allerlei manieren om onderzoeksinzichten te verspreiden. Denk bijvoorbeeld aan...

  • 04 maart 2024

    Een plantaardige sensor

    In Makers van de RUG belichten we elke twee weken een onderzoeker die iets concreets heeft ontwikkeld: van zelfgemaakte meetapparatuur voor wetenschappelijk onderzoek tot kleine of grote producten die ons dagelijks leven kunnen veranderen. Zo...

  • 11 december 2023

    Join the 'Language and AI' community

    As a part of the Jantina Tammes School, the 'Language and AI' theme is an interdisciplinary initiative that aims to encourage collaboration among academics, PhD candidates, students, and industry representatives who share a keen interest in the...