Regionale stem vindt beter gehoor in de politiek

Het kabinet wil het kiesstelsel aanpassen waardoor het mogelijk wordt om een algemene stem uit te brengen op een partij of een specifieke kandidaat. Hiermee krijgt het uitbrengen van een voorkeurstem op een kandidaat bijvoorbeeld uit de eigen regio, meer gewicht. Dit moet ervoor zorgen dat burgers zich beter vertegenwoordigd voelen. De aanpassing draagt bovendien bij aan een grotere regionale binding en een verbeterde vertegenwoordiging bij een flink deel van de kiezers, met name buiten de Randstad.

Nadat de staatscommissie Remkes in december 2018 zijn eindrapport uitbracht, adviseerde prof. dr. Caspar Van den Berg (Rijksuniversiteit Groningen/Campus Fryslân) als lid van een expertpanel het ministerie van Binnenlandse Zaken bij het opstellen van de kabinetsreactie. De staatscommissie Remkes is in 2017 ingesteld om te onderzoeken op welke manieren het kiesstelsel gemoderniseerd en toekomstbestendig gemaakt kan worden.

Meer oog voor de regio

Van den Berg noemt de huidige ontwikkeling positief en een stap in de goede richting: “Door een gerichte stem uit te brengen wordt de kans groter dat kandidaten die zich sterk profileren op een bepaalde regio, of een bepaald thema, ook daadwerkelijk in de Tweede Kamer komen. De regio kan op deze wijze beter worden vertegenwoordigd in de politiek en zich meer gehoord voelen wat bijdraagt aan de kwaliteit van de democratie en de politieke stabiliteit van het land.”

“Het principe van evenredige vertegenwoordiging is zo dominant in het Nederlandse politieke stelsel, dat de ruimte voor regionale vertegenwoordiging in de loop der tijd geleidelijk is verdwenen”, vervolgt Van den Berg. “Nu de verschillen tussen regio’s toenemen, merken we dat het perspectief uit en het belang van specifieke regio’s niet altijd goed doorklinken in de nationale politiek. De kwestie van de gaswinning in Groningen is daar een goed voorbeeld van. Het kabinet kiest niet voor het invoeren van een daadwerkelijke regionale component in het kiesstelsel, maar dit voorstel is wel een stap in de goede richting.Het past bij een samenleving die diverser wordt en waarin kiezers het in toenemende mate belangrijk vinden dat de stem vanuit hun regio duidelijk doorklinkt in Den Haag.”

Over prof. dr. Caspar van den Berg

Van den Berg is hoogleraar Global and Local Governance bij Rijksuniversiteit Groningen/Campus Fryslân en heeft het thema van de ontbrekende regionale vertegenwoordiging in het Nederlandse parlementair stelsel in zijn oratie (oktober 2018) op de agenda gezet. De afwezigheid van een regionale component in ons parlementair stelsel wordt volgens Van den Berg problematischer, omdat de economische en culturele verschillen tussen regio’s de afgelopen decennia aanzienlijk zijn toegenomen.

Volgende week dinsdag neemt minister Ollongren in Den Haag het eerste exemplaar in ontvangst van het boek Groot onderhoud of kruimelwerk: Ongevraagd commentaar op de aanbevelingen van de staatscommissie Parlementair Stelsel. In dit boek schrijven Caspar van den Berg en Bram van Vulpen een hoofdstuk ten aanzien van de regionale component in het parlementair stelsel onder de titel “Democratie van streek?”.