UMCG start onderzoek met virtual reality bij psychosepatiënten

Het Universitair Centrum Psychiatrie (UCP) start deze zomer met de behandeling van psychosepatiënten met achterdocht en sociale angst door middel van virtual reality. Patiënten worden hierbij gecontroleerd blootgesteld aan een virtuele omgeving. Het UCP, onderdeel van het UMCG, werkt hierin samen met Parnassia Groep uit Den Haag en CleVR, het bedrijf uit Delft dat voor het onderzoek vier virtuele werelden heeft gemaakt. Deze behandeling is nieuw in Nederland, het is voor het eerst dat psychosepatiënten worden behandeld in een virtual reality-omgeving.

Patiënten worden in de virtuele wereld geleidelijk blootgesteld aan de omgeving die de begeleidend psycholoog kan beïnvloeden. Met behulp van een joystick en een speciale virtual reality bril, belanden mensen in een andere wereld. De positie van de drager wordt continue geregistreerd en het beeld bij elke beweging aanpast; hierdoor kunnen patiënten op een realistische manier door een drukke winkelstraat lopen, met de bus reizen, boodschappen doen of een café bezoeken. “Met virtual reality kunnen we instellen hoeveel andere mensen er in de virtuele wereld zijn, hoe deze mensen zich gedragen, of ze vriendelijk of onvriendelijk kijken, of ze praten en wat ze zeggen”, zegt psychiater Wim Veling, hoofd van het UCP-psychoseteam. “We kunnen de omgeving steeds ingewikkelder maken en patiënten hier steeds opnieuw aan blootstellen. Hierdoor zakt de angst, leren patiënten om te gaan met hun achterdocht en hoeven ze minder sociale situaties te vermijden.”

Aanvulling op bestaande therapie

Veling verwacht dat virtual reality een goede aanvulling kan zijn op de al bestaande cognitieve gedragstherapie waarin mensen leren hun negatieve gedachten te veranderen en ze opdrachten krijgen om te oefenen in de omgeving die angst veroorzaakt. “Cognitieve gedragstherapie vraagt veel van psychosepatiënten, die erg achterdochtig kunnen zijn. Ze kunnen bijvoorbeeld oogcontact met een vreemde ervaren als bedreigend, en gesprekken van anderen op zichzelf betrekken. In extreme gevallen kunnen deze mensen last krijgen van complottheorieën en achtervolgingswanen. Deze mensen gaan niet gemakkelijk de straat op om te oefenen. Met virtual reality kunnen we ze eerst in een veilige omgeving laten wennen. De hulpverlener krijgt meer grip op de patiënt en heeft meer inzicht in wat een patiënt wel en niet aankan. Zo kan deze therapie de gedragstherapie ondersteunen.”

Onderzoek

Met dit onderzoek hoopt Veling beter inzicht te krijgen in de rol van omgevingsfactoren bij psychosepatiënten; deze kunnen met virtual reality voor het eerst goed onderzocht worden. Behalve met Parnassia Groep, werkt Veling in dit onderzoek samen met TU Delft en nog enkele andere GGZ-instellingen, namelijk GGZ Noord Holland Noord, GGZ Delfland en Pro Persona.