Nieuwsoverzicht 2023

Vier scholen van de Stichting Quadraten presenteerden donderdagochtend 29 juni van onderzoek door hun leerlingen over milieu en kringloop.

Beatriz Noheda, hoogleraar Functionele Nanomaterialen aan de RUG, heeft de eigenschappen van hafnium dioxide bestudeerd en schreef er onlangs een ‘Perspective’ artikel over voor het tijdschrift Nature Materials. ‘Er zijn al toepassingen mee gemaakt, zelfs nu we de fysica ervan nog niet helemaal begrijpen.’

Wanneer we de uitstoot van broeikasgassen in de voedselketen niet aanpakken zullen onze pogingen om de aarde te beschermen tegen de gevolgen van klimaatverandering onvoldoende effect hebben. Deze resultaten van een internationaal team van wetenschappers, onder leiding van de RUG en de Universiteit van Birmingham, zijn op 15 juni gepubliceerd in het tijdschrift Nature Food.

MIRI-instrument op JWST detecteert voor het eerst H-alpha-emissie tijdens de kosmische dageraad

Een internationaal team van oppervlakte-wetenschappers heeft nu een simpele methode ontwikkeld om grote en zeer schone 2D monsters te maken van een reeks materialen, en met drie verschillende typen ondergrond.

Sciene LinX image editor Leoni von Ristok has received a grant from the University of Groningen Seed Fund for Public Engagement program. She will use the grant to develop a photo exhibition which shows the consequence of energy poverty world wide.

RUG-promovenda Martine Schut vertelt graag over haar werk op het snijvlak van wiskunde en natuurkunde. Ze houdt lezingen over de relativiteitstheorie van Albert Einstein voor scholieren en krijgt vrijdag 26 mei een prijs voor haar artikel over een experiment dat kan aantonen of zwaartekracht een kwantumfenomeen is.

Wetenschappers van de RUG hebben experimenteel bewijs ontdekt voor een nieuwe supergeleidende toestand die was voorspeld in 2017. De ontdekking kan belangrijke toepassingen hebben, vooral in supergeleidende elektronica.

Wetenschappers van de RUG en het NIOZ hebben, samen met het waterschap Noorderzijlvest, drie jaar lang gemeten hoe hoog het water tegen de dijk komt tijdens stormen. De resultaten kunnen het waterschap helpen om het beschermende effect van kwelders nauwkeurig in te schatten.

In het najaar van 2019 heeft de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) bijna 1000 fijnstofsensoren in Noord-Nederland uitgezet. Deze slimme kastjes, bij mensen thuis, meten de hoeveelheid fijnstof.

Organische zonnecellen hebben een lichtgevoelige laag gemaakt van polymeren en kleine moleculen. Dit soort cellen is dun, flexibel en gemakkelijk te produceren, maar is minder efficiënt dan de gebruikelijk cellen van silicium. Natuurkundigen van de RUG hebben nu een organische zonnecel gemaakt met een efficiëntie van 17 procent, waarmee ze meedraaien in de top voor dit soort materialen.

Studieboeken vertellen dat in delende cellen de productie van nieuw DNA hoog is tijdens de zogeheten S-fase, terwijl de aanmaak van andere grote moleculen zoals eiwitten, vetten en polysachariden voortdurend in min of meer in hetzelfde tempo plaatsvindt. Onder leiding van Matthias Heinemann hebben moleculair biologen van de RUG ontdekt dat dit beeld niet klopt.

De Science LinX Nieuwsbrief voor maart 2023

Biochemici van de RUG hebben het voorouderlijke gen van vijf ontgiftende enzymen die aanwezig zijn bij alle viervoeters gereconstrueerd en laten daarmee zien hoe hunverschillende activiteiten zijn ontstaan.

Waddengebieden zijn wereldwijd belangrijker voor haaien en roggen dan tot nu toe is gedacht. Onderzoekers van de Rijksuniversiteit Groningen en het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ) vonden dat waddengebieden – kustgebieden met zandplaten die bij eb droogvallen – belangrijke voedselgronden en schuilplekken zijn voor onder meer bedreigde soorten haaien en roggen.

Op de zesde verdieping van het Groninger Forum, in een hoekje van het Smartlab bevindt zich de eerste ‘meet-o-theek’ – een bibliotheek voor meetinstrumenten – van Nederland. De collectie bestaat momenteel uit 67 apparaten als bijvoorbeeld wildcamera’s, luchtkwaliteitsmeters, slimme stekkers, telescopen en verschillende microscopen. Apparaten die te prijzig zijn om zelf aan te schaffen, zijn zo toch beschikbaar voor mensen die ze graag eens willen gebruiken.

Overheden zouden miljoenen mensen kunnen helpen én veel geld besparen met gerichte energiesubsidies. Overal ter wereld hebben huishoudens op diverse manieren last van de extreme energieprijzen en dus hebben ze ook op verschillende manieren hulp nodig, constateert Klaus Hubacek van de Rijksuniversiteit Groningen in een nieuw onderzoek, {vandaag} gepubliceerd in Nature Energy.

RUG-onderzoekers laten nu via directe metingen zien hoe de zeer veelzijdige polydopamine-coatings in elkaar zitten.

Nederlandse partijen bundelen kennis over beheersen van verzilting in delta’s

De mensheid moet af van haar verslaving aan olie en gas. Maar daarvoor zijn wel nieuwe bronnen nodig voor koolwaterstoffen, de moleculen waarvan brandstof en veel materialen zijn gemaakt.

Inwoners van de Europese Unie exporteren de negatieve gevolgen van hun consumptie naar de Oost-Europese buurlanden, terwijl de economische voordelen ervan grotendeels binnen de EU blijft. Dit concluderen onderzoekers van RUG en de universiteiten van Birmingham (VK) en Maryland (VS) in een artikel dat 2 februari verscheen in het wetenschappelijke tijdschrift Nature Sustainability.

Aan de RUG combineert Jingxiu Xie haar kennis van katalyse en chemische technologie gecombineerd om kerosine te maken uit kooldioxide.

Op een zo duurzaam mogelijke manier je onderzoek uitvoeren in een laboratorium, je zou denken dat dit voor wetenschappers al de normaalste zaak van de wereld is. Toch is dit nog niet het geval. Daar probeert Thomas Freese, coördinator van het LEAF project en lid van Green Labs, verandering in te brengen.

Chemici van de RUG hebben een eenvoudige manier ontdekt om zogeheten chirale Z-alkenen te maken, een type molecuul waarvoor eerder geen bruikbare syntheseroute was en waarmee het veel eenvoudiger is om biologisch actieve moleculen te maken. In plaats van acht tot tien stappen verloopt de synthese nu in drie.

Een internationaal onderzoek waarbij RUG-ecoloog Luis Valente betrokken is laat zien dat er drie miljoen jaar evolutie nodig is om het door mensen veroorzaakte verlies aan soorten op Madagascar weer te laten herstellen. Maar als soorten die nu bedreigd zijn ook uitsterven, zou de tijd voor herstel toenemen met nog eens 20 miljoen jaar, een hersteltijd die veel langer is dan ooit werd gevonden op andere eilanden.

Studenten willen nog wel eens een nacht doorleren voor een tentamen. Maar onderzoek toont aan dat slaaptekort slecht is voor het geheugen. Nu heeft RUG neurowetenschapper Robbert Havekes ontdekt dat de lesstof die je tijdens slaaponthouding bestudeert niet verdwijnt, maar gewoon moeilijk op te roepen is. Samen met zijn team heeft hij een manier ontwikkeld om deze ‘verborgen kennis’ weer toegankelijk te maken bij muizen.