Marine historical ecology of groupers (Epinephelidae) in the eastern Mediterranean utilising zooarchaeology, dietary isotopes, collagen sequencing, and peptide mass fingerprinting
| Promotie: | R.M. (Rachel) Winter, MSc |
| Wanneer: | 13 juli 2023 |
| Aanvang: | 11:00 |
| Promotor: | prof. dr. D.C.M. (Daan) Raemaekers |
| Copromotor: | C. (Canan) Çakirlar, PhD |
| Waar: | Academiegebouw RUG |
| Faculteit: | Letteren |
Tandbaarzen Middellandse Zee vroeger circa 1 meter groter
Tandbaarzen in de Middellandse Zee bereikten ca. 4000 jaar geleden regelmatig indrukwekkende grotere afmetingen (circa 150 cm totale lengte) dan vandaag de dag. Dat blijkt uit promotieonderzoek van Rachel Winter.
Tandbaarzen zijn ecologisch en commercieel belangrijke vissen in het Middellandse Zeegebied die al duizenden jaren worden geëxploiteerd en de laatste decennia zwaar worden overbevist. Met een combinatie van archeozoölogische en biochemische methoden heeft Winter een langetermijnperspectief opgesteld over de exploitatie en ecologie van tandbaarzen. Voor haar proefschrift heeft ze tandbaarsbotten uit drie archeologische vindplaatsen in het oostelijke Middellandse Zeegebied onderzocht om de omvang van vangsten te reconstrueren, het dieet en het voedingsgedrag van tandbaarzen te bestuderen en hun verspreiding en omvang in het verleden te reconstrueren.
De reconstructie van de vangstgrootte laat zien dat tandbaarzen vroeger regelmatig veel grotere afmetingen bereikten (ca. 150 cm lang) dan vandaag de dag (gemiddeld 30-60 cm). Zelfs binnen goed beschermde mariene gebieden worden ze nu niet zo groot. In de Golf van Iskenderun (Turkije) was waarschijnlijk sprake van overbevissing op tandbaarzen bijna 2000 jaar geleden. Uit biochemische analyse van oude zoutwatervissen blijkt een gevarieerder dieet in het verleden en minder concurrentie om voedsel dan tegenwoordig in de Levantijnse kustecosystemen. Dankzij eiwitsequencing kunnen we ook de genetische relaties tussen vier mediterrane tandbaarssoorten beter begrijpen. Onderzoek naar oude eiwitten wees daarnaast uit dat de witte zaagbaars gedurende 4000 jaar dominant was in de Golf van Iskenderun. Tevens werd duidelijk dat deze soort 30 cm langer kan worden dan eerder gedocumenteerd. Winter toont zo het potentieel van archeologie om informatie te verschaffen over de mariene historische ecologie van belangrijke vissoorten in de Middellandse Zee.