KNMI specials 05 | Weer en klimaat in het noordpoolgebied | Richard Bintanja

Overal op aarde stijgt de temperatuur, maar het Arctische gebied is veruit koploper wat betreft de opwarming. Door deze opwarming neemt het zee-ijs in snel tempo af, valt er meer neerslag in de vorm van regen in plaats van sneeuw en krijgen zeehonden, walrussen en ijsberen het moeilijk omdat zij zee-ijs nodig hebben om te rusten, te jagen, of zich voort te planten.

Daarnaast ontstaat er meer ruimte voor economische activiteiten, zoals toerisme, visserij, oliewinning en noordelijke vaarroutes. Dit brengt positieve effecten met zich mee zoals groeiende inkomsten en werkgelegenheid maar ook uitdagingen zoals verstoring van de natuur, plastic afval en milieurisico’s. In deze special zet het KNMI de veranderingen, kansen en uitdagingen voor het noordpoolgebied op een rij.

Het barre noordpoolklimaat

Het Arctische gebied bestaat grotendeels uit oceaan (de Arctische Oceaan), omringd door landmassa's (Alaska, Canada, Groenland, Siberië) en wordt qua klimaat gedomineerd door ijs, sneeuw en vrieskou. In de winter dalen de temperaturen tot 40 graden onder nul en is de Arctische Oceaan tot bij Groenland een uitgestrekte witte vlakte, bedekt met enkele meters dik zee-ijs. In de korte Arctische zomer bereikt de temperatuur in een groot deel van het noordpoolgebied de nul graden en smelt het zee-ijs gedeeltelijk weg.

De neerslag in het noordpoolgebied valt grotendeels in de vorm van sneeuw, die het zee-ijs bedekt en het daardoor erg gevaarlijk maakt. Dunne gedeeltes zijn niet meer te herkennen. Talloze ontdekkingsreizigers hebben hun leven verloren doordat ze door het zee-ijs zakten en in de ijskoude Arctische Oceaan terechtkwamen. Tegelijkertijd voedt de sneeuwval de vele gletsjers en ijskappen in het noordpoolgebied, waaronder de immense Groenlandse IJskap.