Helpt de wet om matrassenpanden, bouwvallen, huisjesmelkers en hoarders aan te pakken?
Wie om zich heen kijkt, herkent ze wel: woningen, gebouwen of stukken grond waar iets mis mee is. Ze zijn slecht onderhouden, voldoen niet aan de brandveiligheidseisen, puilen uit van de verzamelde troep, zijn volgestopt met arbeidsmigranten of er wordt hennep in geteeld.
Lukt het gemeenten om deze misstanden goed aan te pakken? Dat gaan Caroline Huls, Els Schipaanboord, Stefan van Tongeren en Michel Vols van de sectie Algemene Rechtswetenschap van de faculteit rechten onderzoeken in opdracht van het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening.
Michel Vols: ‘Een soortgelijk onderzoek hebben we in 2017 ook gedaan. Inmiddels is de Omgevingswet in 2024 ingevoerd en is de wet Goed Verhuurderschap er gekomen. Goede reden om te kijken of de wet goed genoeg werkt om dit soort praktijken tegen te gaan.’
Groningse aanpak
Dat die wet Goed Verhuurderschap er gekomen is, komt mede voort uit het onderzoek naar de Woningwet uit 2017. Vols: ‘De gemeente Groningen zei toen dat er in de stad geen sprake was van huisjesmelkers. Daar hebben we een goed gesprek over gevoerd. Groningen is daarna voortvarend aan de slag gegaan en loopt nu landelijk voorop met de aanpak van huisjesmelkers. Op landelijk niveau is aangesloten bij de ervaringen uit Groningen.’
Het komende half jaar brengen de onderzoekers onder meer in kaart met welke misstanden gemeenten worden geconfronteerd, welke maatregelen ze op basis van de Omgevingswet en Woningwet nemen, welke sancties ze opleggen en tegen welke knelpunten ze aanlopen. Daarnaast kijken ze ook naar de rol van het Openbaar Ministerie (OM).
Malafide huisjesmelkers
Vols: ‘Bij ons vorige onderzoek merkten we dat malafide huisjesmelkers op het moment dat een gemeente ze het vuur na aan de schenen legde, hun biezen pakten en hun praktijken in een andere gemeente voortzetten. Het OM kan zulke huisjesmelkers landelijk aanpakken. We willen weten of dat nu ook gebeurt.’
Voor het onderzoek gaat een vragenlijst uit naar alle gemeenten en kijken de onderzoekers naar de jurisprudentie van de afgelopen jaren: hoeveel boetes zijn er opgelegd? Zijn er mensen uit huis gezet? Zijn er panden onteigend?
Ze onderzoeken daarnaast het beleid van de 45 grootste gemeenten en houden interviews. Vols: ‘Zo willen we onder meer in gesprek gaan met het team hoarding van de gemeente Rotterdam. Alleen al in die gemeente spelen op het gebied van vervuilde woningen 500 zaken per jaar.’
De resultaten van het onderzoek moeten in april 2026 bekend zijn.