Overhandiging derde en afsluitende deel Universiteit van het Noorden

Op maandag 24 januari heeft prof. Klaas van Berkel de voorzitter van het College van Bestuur van de Rijksuniversiteit Groningen prof. dr. Jouke de Vries, het eerste exemplaar overhandigd van Universiteit van het Noorden. Dit is het derde en afsluitende deel van een groots opgezet overzicht van de geschiedenis van de Groningse universiteit sinds de oprichting in 1614.

In dit derde deel, dat de ondertitel ‘De zakelijke universiteit’ kreeg, bespreekt prof. Klaas van Berkel, emeritus hoogleraar geschiedenis in Groningen, op kritische, maar evenwichtige wijze de turbulente periode van het einde van de Tweede Wereldoorlog tot (bijna) de dag van vandaag.

Onherkenbaar veranderd

De Groningse universiteit is sinds het einde van de oorlog onherkenbaar veranderd. Van een kleine academische gemeenschap groeide de universiteit uit tot een modern bedrijf: ondernemend, marktgericht en internationaal georiënteerd. De verzakelijking, die zo kenmerkend is voor de moderne geschiedenis van de universiteit, zette al in de jaren veertig en vijftig in.

Verzakelijking

De oprichting van de Faculteit der Economische Wetenschappen in 1948 was een duidelijke manifestatie van die verzakelijking en de sterke toename van het aantal studenten na 1955 noodzaakte regering en universiteit de universiteit anders te organiseren en besturen. Onder de oppervlakte van de verzuilde natie gingen in deze jaren verschuivingen van seismische proporties schuil die het land en ook de Groningse universiteit langzaam maar onafwendbaar de moderne wereld induwden.

Democratisering

De ingrijpende democratisering die studenten, medewerkers en enkele hoogleraren in de jaren zestig en zeventig wisten door te voeren en die verder ging dan aan enige andere universiteit, leek de verzakelijking een halt toe te roepen, maar vanaf het midden van de jaren zeventig kreeg de bedrijfsmatige, op efficiëntie en kostenbeheersing gerichte aanpak opnieuw de wind in de zeilen.

Academisch karakter

Digitalisering, de komst van duizenden buitenlandse studenten, de ruimtelijke expansie van de universiteit, de schaalvergroting van het onderzoek en de verkorting en verstrakking van de studie maakten dat de universiteit van nu in bijna niets meer lijkt op de universiteit die na de oorlog weer probeerde op te krabbelen. De vraag die de auteur zich daarbij stelt is: heeft de Groningse universiteit bij al deze veranderingen wel haar academisch karakter weten te behouden?

Het boek Universiteit van het Noorden. Vier eeuwen academisch leven in Groningen. De zakelijke universiteit, 1945-2021 is vanaf 25 januari in de boekhandel en bij de uitgeverij te verkrijgen. Op 22 juni dit jaar zal de officiële presentatie plaatsvinden. Tevens zal dan de afsluiting plaatsvinden van het overkoepelende project ‘Geschiedschrijving RUG’.