Herstellen na de intensive care

Mensen met een ernstige longontsteking, bloedvergiftiging of ademhalingsproblemen – in het uiterste geval komen ze terecht op de intensive care (IC). Eenmaal ontslagen uit het ziekenhuis blijkt het leven niet zomaar zijn gewone loop weer te nemen. Bijna de helft van de IC-patiënten (COVID-gevallen niet meegerekend) kampt achteraf met langdurige klachten. Daar wil onderzoeker Lise Beumeler iets aan doen.

“Ik heb er zin in!” Zo reageert Lise Beumeler van RUG/Campus Fryslân op het verzoek voor een interview. Ze vindt het belangrijk om te vertellen over haar onderzoek naar de klachten die IC-patiënten hebben ná hun opname. “Ook omdat iedereen wel iemand kent die op de IC heeft gelegen.” Beumeler kan haar onderzoek in één zin uitleggen. “Ik breng in kaart welke langdurige klachten ex-patiënten van de IC hebben en probeer hun herstel te verbeteren.” Maar achter die ene zin ligt een wereld aan onverwachte problemen, zo blijkt al snel.

Zorg na de IC

Heel lang heeft de focus in de medische wereld gelegen op het in leven houden van mensen, vertelt Beumeler. “Dat gaat steeds beter, maar we komen er nu achter dat de zorg daarna ook belangrijk is. Er is echter geen infrastructuur voor nazorg. Sommige ziekenhuizen hebben een nazorgpoli, zoals het MCL, maar het staat allemaal nog in de kinderschoenen.” En dat terwijl bijna de helft van de ex-patiënten klachten heeft die verband houden met de IC-opname. Beumeler: “Mensen leveren altijd iets in als ze op de IC zijn geweest.”

Geen haar meer kunnen kammen

Veel voormalige IC-patiënten kampen met lichamelijke en geestelijke klachten. Die kunnen met hun aandoening te maken hebben, maar kunnen ook komen door de opname zelf. “Door het nietsdoen worden je spieren zwakker. Mensen kunnen soms hun eigen haar niet eens meer kammen! Of ze kampen met psychische problemen omdat ze kwetsbaar en afhankelijk zijn geweest, en hulp nodig hadden bij persoonlijke hygiëne. Ook krijgen sommigen een andere smaakbeleving en slikproblemen. Daardoor gaan ze minder eten”, somt Beumeler een aantal problemen op.

IC-café’s

Beumeler wil samen met haar begeleiders Christiaan Boerma, IC-arts bij het MCL, en prof. Gerjan Navis (UMCG) de nazorg breder aanpakken: via revalidatie, beweging en voeding. “Je kunt mensen aanbieden om te sporten in een groep of ze simpele spieroefeningen meegeven, die ze thuis tijdens het koken kunnen doen. Of meer nadruk leggen op het belang van eiwitrijk voedsel zoals kwark, voor het herstel van de spieren.” Maar Beumeler wil ook ‘IC-cafés’ organiseren, waar je over een bepaald thema kunt praten. En ze werkt aan een folder die mogelijke klachten achteraf omschrijft. “Nu hebben mensen soms klachten, zoals haaruitval, waarvan ze niet eens weten dat het door de opname kan komen.”

Thuisbezoek

“Vooraf vond ik de IC wel een beetje spannend. Maar mijn beeld bleek gevormd door tv-series”, lacht Beumeler. “De hectiek, de alarmbellen; zo is het niet. Het is juist heel kalm en gecontroleerd. Toch was het eerst wel aangrijpend: iemand vol aan de apparatuur zien liggen is niet niks. En je ontmoet vaak emotionele familieleden.” Wil iedereen na afloop eigenlijk nog wel weten van nazorg? Het boek snel dichtslaan kan ook een houding zijn. “Sommigen willen liever niet meer naar het ziekenhuis terug, dat klopt. Dan doe ik testjes bij hen thuis.” Dat heeft nóg een voordeel. Aan de situatie thuis kan Beumeler vaak goed aflezen of iemand zich staande weet te houden. Een onderzoeker die eigenlijk ook een beetje maatschappelijk werker is? Ze lacht even. “Ja, misschien wel. Een beetje.”

Lise Beumeler is promovendus en doet vanuit RUG/Campus Fryslân bij het Medisch Centrum Leeuwarden onderzoek naar het verbeteren van herstel van mensen die op de intensive care hebben gelegen. Dit artikel is geschreven vóór de coronacrisis.