James Eastland: the shadow of Southern Democrats, 1928-1966

Promotie: dhr. M. Zwiers, 16.15 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen

Proefschrift: James Eastland: the shadow of Southern Democrats, 1928-1966

Promotor(s): prof.dr. D.F.J. Bosscher

Faculteit: Letteren

Beeld van moeizame interactie Democratische Partij VS en zuidelijke Democraten

Gedurende een groot deel van de twintigste eeuw maakten Democraten de dienst uit in het Zuiden van de Verenigde Staten. In tegenstelling tot de rest van de Democratische Partij bestond de zuidelijke vleugel voornamelijk uit conservatieve politici, die het behoud van raciale segregatie als het hoogste doel beschouwden. Hun positie werd schijnbaar onmogelijk na de Tweede Wereldoorlog, vooral toen de Democratische presidenten John Kennedy en Lyndon Johnson – onder druk van de burgerrechtenbeweging – zich steeds meer gingen uitspreken tegen de apartheid in het Zuiden. Maarten Zwiers onderzocht de bijzondere interactie tussen zuidelijke Democraten en de nationale Democratische Partij vanaf de New Deal tot aan de invoering van de belangrijke burgerrechtenwetten in het midden van de jaren zestig.

Hoewel Kennedy en met name Johnson civil rights uiteindelijk hoog op de politieke agenda plaatsten, probeerde hun partij de zuidelijke Democraten lange tijd aan boord te houden. Tijdens de jaren vijftig voer de Democratische Partij derhalve een middenkoers die zowel het zwarte electoraat als de blanke zuiderlingen tevreden moest stellen. Deze consensuspolitiek leverde weinig op voor zwarte kiezers, maar zorgde er wel voor dat Democratische congresleden uit het Zuiden hun senioriteit (en daarmee hun macht) konden uitbouwen. Dit had ingrijpende gevolgen voor de strijd tegen segregatie, ook omdat de zuidelijke tak van de Republikeinse Partij zich weinig aantrok van het lot van de zwarte bevolking.

De hoofdpersoon in het proefschrift van Zwiers is James Eastland, een Democratische senator uit Mississippi die van 1941 tot 1978 in het Congres heeft gezeten. Eastland was een machtig en invloedrijk politicus, maar historici hebben tot op heden weinig aandacht aan hem besteed. Zwiers gebruikt niet eerder onderzocht bronnenmateriaal om een genuanceerd beeld te schetsen van de reactionaire senator die bekend stond als “the Godfather of Mississippi politics.” Aan de hand van Eastlands politieke loopbaan verklaart Zwiers waarom het zo lang duurde voordat het Zuiden van de VS een Republikeins bolwerk werd.

Maarten Zwiers (Hoogeveen, 1979) studeerde Geschiedenis en American Studies aan de Rijksuniversiteit Groningen en Southern Studies aan de University of Mississippi. Tevens was hij student aan de University of North Carolina at Chapel Hill. Zwiers verrichtte zijn onderzoek aan het Instituut voor Cultuurwetenschappelijk Onderzoek Groningen. Momenteel is hij als docent werkzaam bij de afdeling Geschiedenis van de RUG.