Symptoms of borderline personality disorder in adolescents. Assessment, treatment and parental factors

Promotie: mw. H.M. Schuppert, 11.00 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen

Proefschrift: Symptoms of borderline personality disorder in adolescents. Assessment, treatment and parental factors

Promotor(s): prof.dr. R.B. Minderaa, prof.dr. P.M.G. Emmelkamp

Faculteit: Medische Wetenschappen

Onderzoek naar jongeren met borderline persoonlijkheidsstoornis en hun ouders

Borderline persoonlijkheidsstoornis is een ernstig psychiatrisch beeld dat zich kenmerkt door heftige stemmingswisselingen, zelfbeschadiging (snijden), impulsief gedrag en zwart-wit denken. Hoewel de gevolgen op lange termijn vaak ernstig zijn wordt de stoornis, zeker bij jongeren, nauwelijks onderkend. Marieke Schuppert onderzocht een nieuwe behandelmethode specifiek voor jongeren met borderline. Zij vond vergelijkbare effecten met de standaardbehandeling. Positief was de grote bereidheid van de jongeren met borderline om de nieuwe behandelmethode vol te houden. Schuppert stelt dat dit een belangrijke bevinding is, omdat de ervaring leert dat deze jongeren heel moeilijk gemotiveerd blijven voor behandeling.

De behandeling die bij Accare kinder- en jeugdpsychiatrie - waar Schuppert werkt - werd ontwikkeld is een groepstraining die zich richt op emotieregulering. De eerste verkennende studie naar het effect van de training leek hoopvol. De jongeren met borderline-kenmerken gaven aan meer grip te hebben op hun emoties, hoewel ze niet duidelijk verbeterden op de borderline-kenmerken zelf. Daarna testte Schuppert de behandeling in een groter onderzoek onder 109 jongeren met borderline. De nieuwe behandelmethode bleek echter niet beter dan de standaardbehandeling. In beide groepen verminderde de ernst van de borderline-kenmerken even sterk, maar de scores bleven vrij hoog. De resultaten waren daarmee minder positief dan gehoopt.

Een borderline persoonlijkheidsstoornis ontstaat in een complex samenspel van erfelijkheid en omgevingsfactoren, dat wil zeggen de opvoeding en wat kinderen meemaken. Schuppert onderzocht ook ouderfactoren die te maken kunnen hebben met borderline. Zij vond in haar onderzoek dat borderline-jongeren vaker zeiden overbeschermd te zijn opgevoed en met minder emotionele warmte dan jongeren zonder psychische klachten. Ook gaven hun moeders aan dat zij meer last hadden van psychische klachten en ouderlijke stress. Schuppert benadrukt dat deze bevindingen niet opgevat mogen worden als oorzakelijk verband. De veronderstelling dat moeders van borderline-jongeren zelf ook vaker borderline-kenmerken zouden hebben, werd niet in het onderzoek bevestigd. Wel hadden ze vaker kenmerken van een ontwijkende of vermijdende persoonlijkheid.

Marieke Schuppert (Holten, 1969) studeerde Medische Wetenschappen aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Schuppert is werkzaam als kinder- en jeugdpsychiater en voerde haar onderzoek uit bij Accare, Universitair Centrum voor Kinder- en Jeugdpsychiatrie in Groningen. Haar onderzoek werd gefinancierd door ZonMw in het kader van de Opleiding tot Onderzoeker in de Geestelijke Gezondheidszorg (OOG), het UMCG en Accare. Naast haar functie als behandelaar is Schuppert opleider kinder- en jeugdpsychiatrie.