The Byzantine imperial acts to Venice, Pisa and Genoa, 10th - 12th Centuries. A comparative legal study

Promotie: mw. D. Penna, 16.15 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen

Proefschrift: The Byzantine imperial acts to Venice, Pisa and Genoa, 10th - 12th Centuries. A comparative legal study

Promotor(s): prof.dr. B.H. Stolte, prof.mr. J.H.A. Lokin

Faculteit: Rechtsgeleerdheid

Rechtsvergelijkend onderzoek naar Byzantijnse keizerlijke documenten voor Italiaanse steden

Gedurende zo’n 1000 jaar viel het zuid-oostelijke deel van Europa onder de heerschappij van het Oost-Romeinse rijk, later ook bekend als Byzantium. Een keerpunt in de geschiedenis van Byzantium was de wetgeving van keizer Justinianus in de zesde eeuw: onder zijn gezag is een codificatie van het Romeins recht tot stand gebracht die niet alleen de basis heeft gevormd van het Byzantijnse recht, maar die, nadat zij in de 11e eeuw in Italië was herontdekt, ook het fundament zou worden van de continentale Europese rechtstraditie. In de 10e, 11e en 12e eeuw vaardigden de Byzantijnse keizers documenten uit waarin privileges werden toegekend aan Venetië, Pisa en Genua. Daphne Penna bekeek welke juridische informatie deze documenten verschaffen, welk recht ze veronderstellen en toepassen en of de partijen gemeenschappelijk recht hadden en waaruit dit bestond. Ook onderzocht Penna of het Romeinse recht in deze documenten als onderdeel van dat gemeenschappelijke recht als bindend aangemerkt wordt en zo ja, in welke gevallen.

Onderzoek naar de mogelijke wording van gemeenschappelijke juridische inzichten in Europa vóór de 11e eeuw kan een bijdrage bieden aan een verklaring waarom het Justiniaanse recht prominent in het Westen is geworden. In het laatste hoofdstuk zijn gemeenschappelijke juridische onderwerpen die in deze documenten aan de orde komen - zoals toekenning van onroerend goed, rechtsbedeling, bepalingen over schipbreuk en berging – onderworpen aan een vergelijkende analyse en op hun beurt vergeleken met andere Byzantijnse of Westerse bronnen. Onderzoek naar juridische documenten uit de middeleeuwen op een Europees niveau kan ons helpen de vraag te beantwoorden of Europa al gemeenschappelijke juridische vormen kende lang voordat zij werd wat zij nu is. Dit onderzoek beoogt een klein stukje te leggen van de puzzel hoe een gemeenschappelijke Europese juridische erfenis tot stand gekomen is.

Daphne Penna (Griekenland, 1975) studeerde rechten aan de National Kapodistrian University of Athens. Ze verrichtte haar onderzoek bij de sectie Rechtsgeschiedenis aan de Faculteit Rechtsgeleerdheid van de RUG.