Met kool en krijt. De functie van de ondertekening in de schilderijen van Joachim Beuckelaar
Promotie: mw. M.J.G. Wolters, 14.45 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen
Proefschrift: Met kool en krijt. De functie van de ondertekening in de schilderijen van Joachim Beuckelaar
Promotor(s): prof.dr. H.T. van Veen, prof.dr. M.A. Faries, prof.dr. R.E.O. Ekkart
Faculteit: Letteren
Ondertekeningen van de schilder Joachim Beuckelaer geanalyseerd
Alvorens kunstenaars in verf gingen werken, brachten zij ter voorbereiding van de compositie veelal een ondertekening op hun paneel of doek aan. Met infraroodreflectografie (IRR) kunnen de verflagen van een schilderij optisch worden doordrongen om een dergelijke tekening of schets zichtbaar te maken. Margreet Wolters onderzocht met deze infraroodreflectografie een groot aantal schilderijen van Joachim Beuckelaer (Antwerpen, ca. 1535 - ca. 1575), in het kader van een onderzoeksproject naar atelierpraktijken en werkwijzen bij enkele zestiende-eeuwse schilders.
Beuckelaer wordt gezien als een van de eersten die zich specialiseerden op één afzonderlijk genre, het markt- en keukenstuk. Ondanks deze specialisatie bleek hij in zijn werkwijze zeer creatief. Veelal ontstond de uiteindelijke compositie na veranderingen en aanpassingen gedurende het werken op het paneel of doek en was de voorstelling dus niet al op voorhand vastgelegd.
De ondertekening toonde zich als een dynamisch aspect van de werkwijze, dat gaandeweg de werkzame periode van de schilder aan veranderingen onderhevig was. Analyse leverde inzicht in de manier waarop tekeningen en andere modellen werden toegepast. Hulpmiddelen als kleuraanduidingen of kwadraatnetten werden weliswaar ingezet, maar slechts gedurende een bepaalde periode in Beuckelaers loopbaan.
De flexibele werkwijze met de vele veranderingen duidt erop dat hij bij de uitvoering van de stukken zelf nauw betrokken was. Er kon echter wel een anonieme kunstenaar worden geïdentificeerd als Huybrecht Beuckelaer, de broer van Joachim. Gezien overeenkomsten tussen beider loopbaan en werkwijze kan worden aangenomen dat Huybrecht zeker een rol in het atelier te Antwerpen zal hebben gespeeld.
Margreet Wolters (Terborg Wisch, 1958) studeerde kunstgeschiedenis aan de Katholieke Universiteit Nijmegen. Ze verrichtte haar onderzoek bij de afdeling kunstgeschiedenis van de Faculteit der Letteren aan de RUG en het Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie in Den Haag, waar ze ook werkt als wetenschappelijk medewerker en conservator technische documentatie.
Laatst gewijzigd: | 13 maart 2020 01:10 |
Meer nieuws
-
06 mei 2024
Impact: Gebruik van geografische-ruimtelijke data bij internationale ontwikkelingssamenwerking
Een van de genomineerde studenten voor de Ben Feringa Impact Award 2024 is Jonas Göbel. Göbel is genomineerd voor zijn stageonderzoek naar het gebruik van geografische-ruimtelijke data op het gebied van internationale ontwikkelingssamenwerking.
-
03 mei 2024
NWO Impact Explorer voor Suzanne Manizza-Roszak voor impactvol postkoloniaal literatuuronderzoek
Suzanne Manizza-Roszak, Universitair Docent Engels aan de Faculteit Letteren heeft een NWO Impact Explorer subsidie ontvangen voor haar postkoloniale literatuuronderzoek en het project om de resulataten te vertalen naar maatschappelijke impact.
-
29 april 2024
Leren communiceren in de operatiekamer
De aios opereert, de chirurg heeft de rol van supervisor. Drie camera’s nemen op wat er gebeurt, met als doel de mechanismes van ‘werkplekleren’ ontrafelen.