Acquiring quantification. How children use semantics and pragmatics to constrain meaning

Promotie: dhr. E.J. Smits, 13.15 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen

Proefschrift: Acquiring quantification. How children use semantics and pragmatics to constrain meaning

Promotor(s): prof.dr. J. Hoeksema

Faculteit: Letteren

 

Kinderen gebruiken grammaticale regels niet fout maar anders

Erik-Jan Smits deed taalkundig onderzoek bij kinderen tussen de vier en zes jaar naar het gebruik van woorden als ’alle’, ’veel’ en ’allemaal’, zogenaamde kwantificaties. Hij concludeert onder meer dat kinderen hierbij dezelfde taalkundige regels gebruiken als volwassenen, maar alleen op een andere manier. In het taalonderwijs moet daarom volgens Smits niet zozeer aandacht worden besteden aan ’foute’ interpretaties van kinderen, maar eerder aan de reden waarom kinderen een bepaalde interpretatie toestaan. Het antwoord is immers niet fout, alleen gebruiken kinderen een regel op het verkeerde moment of in een situatie waarin volwassenen dat niet zouden doen.

Smits betoogt verder dat meer inzicht in de verwerving van kwantificatie bij kinderen slechts kan worden verkregen wanneer alle factoren die relevant zijn om betekenis aan gekwantificeerde zinnen toe te kennen tegelijkertijd in beschouwing worden genomen. In zijn proefschrift kiest hij voor een dergelijke benadering door in zes experimenten rekening te houden met de syntactische, semantische en pragmatische eigenschappen van kwantificatie, in plaats van op één van deze eigenschappen te focussen, zoals in de afgelopen decennia is gedaan. De resultaten laten zien dat kinderen naast syntactische informatie, ook visuele en contextuele informatie een rol laten spelen om te bepalen waarover precies gekwantificeerd wordt. Het gebruik van dergelijke visuele en contextuele informatie is volwassenen niet vreemd, maar voor volwassenen is deze informatie alleen doorslaggevend om een gekwantificeerde zin te interpreteren als de syntaxis en/of context onvoldoende informatie levert. Smits concludeert dat de verwerving van kwantificatie geen kwestie is van het ontbreken of nog niet verworven hebben van bepaalde grammaticale regels. Sterker, de resultaten ondersteunen zijn hypothese dat het verwerven van kwantificatie een kwestie is van het vinden van een volwassen balans in het gebruik van syntactische, semantische en pragmatische regels bij het toekennen van betekenis aan een gekwantificeerde zin.

Erik-Jan Smits (Delft, 1981) studeerde Nederlands aan de RUG en deed zijn promotieonderzoek bij de afdeling Nederlandse taal en cultuur, Center for Language and Cognition Groningen, Landelijke onderzoeksschool Taalkunde. Het werd gefinancierd door NWO. Na zijn promotieonderzoek is hij gaan werken als consultant in de zorg bij adviesbureau Infozorg.