Oratie prof Steenge: 'In de economie hangt alles met alles samen, maar een visie erop ontbreekt'

Prof.dr. A.E. Steenge gaat in zijn oratie op 30 september a.s. in op het feit dat in de economie “alles met alles samenhangt”. Gebeurtenissen op één bepaald gebied blijken vaak sterke invloed te hebben op gebeurtenissen elders. Een voorbeeld daarvan is de kredietcrisis, die begon op de Amerikaanse huizenmarkt, maar nu leidt tot vragen rond het economisch bestel in zijn geheel. Het probleem daarbij is volgens Steenge dat huidige inzichten geen goede visie bieden op dit soort dwarsverbanden. Met zijn oratie aanvaardt hij officieel zijn benoeming tot hoogleraar Institutionele multi-sector analyse bij de Faculteit Economie en Bedrijfskunde.

Steenge licht de samenhangproblematiek toe vanuit een stroming binnen de economie die juist gefocused is op dwarsverbanden, de zogeheten multi-sector of input-output analyse. Deze beschrijft goederen en dienstenstromen, inclusief arbeid, in een moderne economie: waar ze vandaan komen, waar ze heen gaan, en wat ze kosten. Met dit type analyse kan ook het effect van economische en politieke keuzes op de werkgelegenheid uitgerekend worden, zoals bijvoorbeeld het effect van versterking van het Nederlandse dijkenstelsel.

Volgens Steenge ligt de nadruk de laatste jaren te veel op technologische aspecten - de subtitel van zijn oratie is een woordspeling hierop. De modellen lijken vaak op spoorboekjes, die wel de ideale of gewenste tijden aangeven maar te weinig rekening houden met andere omstandigheden, zoals drukte, het weer, vakantie, enz. Hoe is dit zo gekomen? De grondslag voor de modellen waar nu mee wordt gewerkt is gelegdin de jaren ‘20 en ‘30 van de vorige eeuw. Destijds is ervoor gekozen om de technologie bepalend te laten zijn voor onze visie op de economie van een land of streek.

Op dit moment echter spelen er heel andere vraagstukken, over marktwerking, privé- of publiek eigendom, milieuvervuiling, enz. Ook liggen er vragen als: wie beslist er? Welk belastingregime is er? Hoe gedraagt de bureaucratie zich? Dit noemen we de institutionele aspecten van de economie. Het is het gebied van de hartstochten en de grote twistpunten. Aan deze dimensie is echter tot nu toe veel te weinig aandacht besteed in de bestaande modellen, volgens Steenge. Hij geeft een aantal onderzoekslijnen aan die mogelijk voor vernieuwing kunnen zorgen, en ook een aantal die dat zeker niet zullen doen.