Promotie: 'Waarom marktorganisaties beter presteren dan overheidsorganisaties'

In een moderne samenleving wordt het welzijn in verregaande mate bepaald door het goed functioneren van organisaties. Dit functioneren kan volgens promovendus Huigh van der Mandele gehinderd worden door verschillende “ziektes”, waarvan sommige geneeslijk en andere ongeneeslijk zijn.

Een bekende “ongeneeslijke ziekte” wordt veroorzaakt door grote veranderingen in technologieën en/of markten, waar de structuur van een organisatie niet tegen bestand is. Van der Mandele identificeert in zijn proefschrift nog een andere ziekte: onbeheersbaarheid. Deze ziekte is chronisch in die zin dat herstel niet mogelijk is. Volgens Van der Mandele is er goede reden om aan te nemen dat iedere organisatie eens aan deze ziekte zal gaan lijden, ook zonder dat markten en/of technologieën veranderen.
 
Hij zocht in zijn onderzoek naar een antwoord op de vraag waarom organisaties die in de markt opereren gemiddeld beter presteren dan overheidsorganisaties. Volgens hem valt in de markt een onvoldoende functionerende organisatie uiteen door economische necrose (de botte bijl) of door economische apoptose (het fileermes). Onvoldoende functionerende overheidsorganisaties overleven echter normaliter met behulp van lankmoedige financiers (de “soft budget constraint” van Janós Kornai), zonder dat hun effectiviteit verbetert. Dit verklaart voor een deel de gemiddeld veel betere effectiviteit van marktorganisaties (bedrijven, maar ook sportverenigingen, scholen en kerken) in vergelijking met overheidsorganisaties.
 
Curriculum vitae
Ir. Huigh van der Mandele (Rotterdam, 1945) studeerde landbouwkunde in Wageningen. Hij voerde zijn promotieonderzoek uit in zijn eigen tijd en promoveert tot doctor in de economische wetenschappen bij prof.dr. J. de Haan en prof.dr. A. van Witteloostuijn op 27 november 2006, om 14.45 uur. De titel van het proefschrift is Uncontrollability and economic apoptosis. A first enquiry into the concepts and this relevance for the market-government debate.