Wie vaker in de natuur is, voelt sterker de noodzaak om klimaatverandering tegen te gaan

Als er een boom omvalt in het bos en niemand ziet het gebeuren, geven we dan nog wel om het milieu? Recent milieupsychologisch onderzoek laat zien dat hoe graag we de natuur willen beschermen, samenhangt met hoeveel groen we om ons heen ervaren — en dat de grens tussen weinig of veel betrokkenheid bij de natuur flinterdun kan zijn.

Wanneer mensen geen toegang hebben tot natuur, of haar niet op een betekenisvolle manier kunnen ervaren, kan dat leiden tot een gevoel van afstand of vervreemding. Hierdoor neemt de motivatie af om het steeds schaarser wordende groen te beschermen.

Deze vicieuze cirkel – waarin natuur verdwijnt, de betrokkenheid afneemt en daardoor nog meer natuur verloren gaat - wordt verder versterkt door klimaatverandering. Dit fenomeen staat bekend als Extinction of Experience (EoE), ofwel het uitsterven van natuurervaringen.

In een nieuw artikel in het Journal of Environmental Psychology - An agent-based model of the extinction of experience: How nature availability and connectedness to nature co-evolve over time - is onderzocht hoe de vicieuze cirkel tussen natuurverlies en afnemende betrokkenheid werkt.

De onderzoekers gebruikten simulaties om te achterhalen wat mensen kan aanzetten tot een positieve of “deugdzame” cirkel van betrokkenheid bij en bescherming van de natuur. Daaruit bleek dat een mogelijke 'grens' tussen de 23 en 25 procent groen in de leefomgeving was. In een theoretisch experiment waar mensen in gebieden woonden met 25% groene ruimte om hen heen, hadden ze hogere aanhoudende niveaus van verbondenheid met de natuur. Maar mensen die werden blootgesteld aan zelfs 2% minder groen - 23% - hadden minder een gevoel van verbondenheid met de natuur om hen heen en voelden zich minder geroepen om deze te beschermen.

De onderzoekers gebruikten agent-based modeling (ABM) - een computersimulatie gebaseerd op gegevens uit de echte wereld die laat zien hoe meerdere variabelen elkaar gedurende een bepaalde periode beïnvloeden - om te zien op welke manieren het pro-milieu gedrag van mensen werd beïnvloed door hun ervaringen met de natuur.

Hun model richtte zich op drie variabelen:

• hoeveel natuur er beschikbaar is (zoals parken en groene gebieden)
• hoe vaak mensen natuur ervaren
• hoe verbonden mensen zich voelen met de natuur

Door ABM-simulaties uit te voeren over hoe deze drie variabelen op elkaar inwerken, konden de onderzoekers vaststellen hoe het uitsterven van ervaringen eruit zou kunnen zien en potentiële drempels of omslagpunten vinden.

Hun resultaten laten iets belangrijks zien: kleine verliezen aan groen kunnen in het echt grote gevolgen hebben voor de verbondenheid van mensen met de natuur. Als de hoeveelheid groene ruimte onder de 23% zakt, voorspelt het model een omslagpunt waarbij de band van mensen met de natuur snel afneemt. Op dat moment kan de EoE veel erger worden en heel moeilijk om te keren.

Maar die verbondenheid kan omslaan door zelfs een kleine toename in ervaring met groene ruimte: slechts één of twee procent meer groen (meer parken en bosgebieden) rond deze drempel kan het verschil betekenen tussen een positief of negatief gevoel van rentmeesterschap over de natuurlijke wereld.

De onderzoekers zeggen dat hun bevindingen de urgentie kunnen overbrengen aan de overheden en stadsplanners, zodat die in actie kunnen komen voordat het te ver de verkeerde kant op gaat. Wat de beleidsimplicaties betreft, stellen de auteurs dat het gebruik van Agent Based Modelling ambtenaren kan helpen betere beslissingen te nemen, bijvoorbeeld door uit te rekenen hoeveel groen een buurt nodig heeft om mensen verbonden te houden met de natuur, of door buurten te identificeren die het risico lopen om minder om de natuur te gaan geven.