Autodelen: wat trekt je over de streep?

Om welke redenen zouden mensen een auto willen delen met hun buren in plaats van in hun eigen auto te rijden? Promovenda Michelle Lohmeyer onderzoekt hoe mensen over autodelen denken en wat hun ervaringen zijn. En is het eigenlijk wel duurzamer?

Voor haar proefschrift volgde Michelle Lohmeyer ruim een jaar drie groepen buurtbewoners in Noord-Holland. Ze deden mee aan de pilot Auto van de Straat van de organisatie Natuur & Milieu. Elke groep van zo’n 10 à 20 mensen had de beschikking over twee elektrische auto’s die ze voor een gereduceerd tarief van € 2,50 per uur konden gebruiken.

Lohmeyers onderzoek is onderdeel van het het SMiLES onderzoeksproject van NWO en is verbonden aan Hive.Mobility. Haar onderzoek richt zich op mensen die samen een auto delen, niet op het soort autodelen via apps van bedrijven als Greenwheels en MyWheels.

Ze stuurde vragenlijsten aan de deelnemers van de pilot: van tevoren, in het midden en na afloop. Daarnaast wilde ze landelijk een beeld krijgen van hoe mensen tegen autodelen aankijken. Hiervoor vroeg ze leden van buurtverenigingen een vragenlijst in te vullen – zo’n 300 mensen deden dat.

Geld, gemak en klimaat

Zo kregen ze bijvoorbeeld de vraag of ze dachten dat autodelen goedkoper zou zijn en of ze het daarom zouden willen proberen. “Het blijkt mensen niet zoveel uit te maken als ze hiermee geld kunnen besparen”, vertelt ze. Ook vroeg ze of ze dachten dat het gebruik van een deelauto gebruiksvriendelijk zou zijn en gemakkelijk in te passen in hun dagelijkse routine. Dat vonden de respondenten heel belangrijk en een relatief hoog percentage – 33 procent – dacht daar positief over.

Verder vroeg ze of milieu en klimaat een belangrijke motivatie was. Lohmeyer: “Dat het een groene optie is spreekt veel mensen aan, ook het feit dat je hiermee een milieubewust imago krijgt. Maar belangrijker vinden mensen hoe hun buurt kan verbeteren als er minder auto’s in de straat staan en er meer ruimte is voor groen en fietspaden.”

Gedoe met de buren

Enkele deelnemers besloten na de pilot door te gaan met het delen van auto’s, vertelt de onderzoeker. Veel deelnemers besloten echter al tijdens het project te stoppen en er waren ook enkele mensen die uiteindelijk geen gebruik van de deelauto’s maakten. De redenen daarachter wil ze nog onderzoeken. “Als mensen een negatieve ervaring hebben, kunnen ze al snel afhaken en dat is jammer. Hier inzicht in krijgen is dus belangrijk.”

Zo was de helft van de deelnemers positief over de samenwerking met hun buren, de andere helft niet: de auto werd bijvoorbeeld vies achtergelaten of niet op tijd teruggebracht. Anderen deelnemers vonden het feit dat je de auto via een app moet reserveren niet handig, omdat je niet spontaan de auto kunt pakken of ergens langer kunt blijven omdat iemand anders na jou de auto heeft geboekt.

Eigen auto verkopen

Lohmeyer vroeg de deelnemers van tevoren ook of ze van plan waren hun eigen auto te verkopen en op het eind of ze dat ook gedaan hadden. Twee van de deelnemers hadden hun auto verkocht. Ze wil nog verder onderzoeken waarom sommige deelnemers van plan waren hun auto te verkopen, maar dat toch niet deden.

Zelf is Lohmeyer opgegroeid op het platteland van Duitsland. “Initiatieven als Greenwheels en MyWheels werken niet goed op het platteland omdat je daar niet genoeg auto’s in de buurt hebt”, legt ze uit. “Het aantal nieuw gekochte auto’s buiten de steden stijgt, dus het is interessant om te kijken of daar andere vormen van autodelen mogelijk zijn, zoals in deze pilot.”

Om van autodelen op het platteland een succes te maken is het belangrijk dat er net als in de steden openbaar vervoer beschikbaar is als back-up, benadrukt ze. “Anders gaan mensen hun eigen auto niet verkopen.” Ze zou zelf wel interesse hebben in een deelauto om haar ouders in Duitsland te bezoeken – ze wonen op een plek die erg lastig met het openbaar vervoer te bereiken is. Autodelen is nu echter meer gericht op korte ritjes.

Is het echt groener?

Er wordt steeds meer onderzoek gedaan naar het delen van vervoersmiddelen: deelfietsen, deelscooters en ook deelauto’s. Dat richt zich vooral op de vraag waarom mensen er gebruik van maken. Lohmeyer kijkt in haar onderzoek ook naar de vraag in hoeverre autodelen daadwerkelijk milieuvriendelijker is – verrassend genoeg is dat namelijk niet altijd het geval.

Als meer mensen hun auto delen, hoeven er natuurlijk minder auto’s geproduceerd te worden en kopen dus minder mensen een nieuwe auto. Ook staan er minder auto’s geparkeerd en is er dus meer ruimte voor groen. Toch kan autodelen soms juist voor een stijging van de CO2-uitstoot zorgen: “Als huishoudens de deelauto gaan zien als extra auto en daardoor meer de auto nemen in plaats van met het openbaar vervoer of de fiets gaan”, licht ze toe. In de pilot waar zij onderzoek naar deed, bleek dat mee te vallen, maar ook dit wil ze nog verder onderzoeken.

Autodelen kan uiteindelijk zeker een bijdrage leveren aan het vergroenen van mobiliteit, denkt de promovenda, maar zegt ze: “Om een succes te maken van dit soort initiatieven is het belangrijk dat we weten hoe we slechte ervaringen van de deelnemers kunnen voorkomen. En dat we erachter komen in welke gevallen mensen hun eigen auto’s gaan verkopen.”