Promotie Bianca Dijkstra

Meertaligheid in de Nederlandse logistieke sector

Internationale vrachtwagenchauffeurs vervoeren goederen door heel Europa. Maar hoe krijg je het werk gedaan als je gesprekspartner andere talen spreekt dan jij? Bianca Dijkstra, PhD bij de Rijksuniversiteit Groningen/Campus Fryslân onderzocht hoe Poolse internationale vrachtwagenchauffeurs en Nederlandse logistiek medewerkers omgaan met de meertaligheid in hun werkplaatsen en welke ideologieën over taal daarbij een rol spelen. Dijkstra promoveert op 28 april op haar onderzoek.
Het is mogelijk de promotie online te volgen via de livestream.

Het programma is:

• 13.30-13.50 -- Lekenpraatje

• 14.00-15.00 -- Ceremonie

• 15.00-16:30 -- Receptie

‘Logistiek professionals moeten onder tijdsdruk alle praktische details van een transport afstemmen, vaak zonder dat er een gemeenschappelijke taal is. Wat het extra moeilijk maakt is de logistieke professionals elkaar vaak niet kennen en dus niet terug kunnen vallen op een bestaande arbeidsrelatie of gedeelde kennis over de situatie. Toch krijgen ze het werk gedaan, door samen te werken’ vertelt Dijkstra. Voor haar onderzoek werkte ze samen met logistiek serviceproviders uit Noord-Nederland.

Communicatiestrategieën

De logistiek medewerkers weten uit ervaring welke woorden, zinsconstructies en gebaren het duidelijkst zijn voor de buitenlandse chauffeurs. Logistiek medewerkers maken daarom routinematig gebruik van dezelfde woordkeuze en gebaren. In aanvulling daarop worden diverse objecten ingezet ter visuele ondersteuning van de gedeelde informatie. De visuele vorm van communicatie (gebaren, objecten) wordt nog belangrijker wanneer er onverwachte wendingen zijn tijdens de interactie, of wanneer de gesprekspartners elkaars taal niet (vloeiend) spreken. De belangrijkste factor in het gesprek is de bereidheid om te communiceren met de ander, óók wanneer dat lastig is.

Verschillende opvattingen over taal

De deelnemers binnen Dijkstra’s studie hadden niet allemaal dezelfde opvattingen over hoe je het beste om kunt gaan met meertaligheid in een werkomgeving. Bepaalde chauffeurs benaderden het meertalige aspect van hun werk door “minimalistische meertaligheid”. Deze deelnemers onderhielden een zeer divers taalrepertoire met slechts een paar woorden en/of zinnen in verschillende Europese talen: net genoeg om zich te kunnen redden in een standaardsituatie. Daarentegen hadden veel andere chauffeurs het tegenovergestelde (eentalige) perspectief dat de beste oplossing zou zijn om één centrale taal te gebruiken binnen de Europese logistieksector. De Nederlandse deelnemers hadden hetzelfde beeld bij taalgebruik in de logistiek. De Engelse taal heeft een dominante rol in de deze sector, en het merendeel van deze deelnemers zou Engels als voertaal willen zien binnen de gehele sector. Helaas is dit niet altijd een optie, aangezien niet iedere logistieke professional de Engelse taal (vloeiend) beheerst. ‘Toch was de taalbeheersing van de diverse talen door de deelnemers meestal voldoende, vooral wanneer gesproken taal werd gecombineerd met gebaren en lichaamstaal’, aldus Dijkstra.

Bianca Dijkstra (1990)

Bianca Dijkstra ontdekte haar passie voor taalgebruik op de werkvloer tijdens haar werk in het bedrijfsleven. Daarop besloot ze multilingualism (meertaligheid) te studeren aan de Rijksuniversiteit Groningen. In 2017 begon ze met haar promotieonderzoek aan Campus Fryslân. De titel van het proefschrift dat zij op 28 april verdedigt luidt Multilingual Communication Strategies in the Workplace: An Ethnographic Study of Practices and Ideologies in Logistics.