Tentoonstelling Bakens in het landschap

50 jaar strijd voor de oude Groninger kerken

De Universiteitsbibliotheek Groningen exposeert uit eigen collectie een prachtige selectie boeken en brochures van en over de jubilerende Stichting Oude Groninger Kerken. De SOGK bestaat 50 jaar.

De stichting werd in 1969 opgericht op initiatief van de Provinciale Restauratie-commissie van de Hervormde Kerk Groningen. Steeds meer eeuwenoude kerkgebouwen in de provincie Groningen waren buiten gebruik gesteld en in verval geraakt. Al in de negentiende eeuw werden tientallen, voornamelijk Middeleeuwse kerken afgebroken. Dit proces van verval en sloop werd na de Tweede Wereldoorlog versterkt door de ontkerkelijking en leegloop van het platteland.

De Stichting Oude Groninger Kerken wilde het waardevolle religieuze erfgoed van de ondergang redden. Nergens ter wereld was nog zo’n hoge dichtheid aan Middeleeuwse kerken te vinden als in het noordelijk kustgebied van Nederland. In het uitgestrekte Groninger landschap zijn de kerken ook vandaag de dag nog belangrijk, ze vormen een krachtig visueel baken. Vaak staan ze hoog op een wierde, op de plek van een prehistorische drinkwatervoorziening, of midden in een dorp. Ook kregen ze een nieuwe, cultureel-maatschappelijke functie.

In een halve eeuw tijd transformeerde de stichting Oude Groninger Kerken van een bescheiden organisatie die vooral door vrijwillige dorpsbewoners gedragen werd naar een professioneel, actief en alom gewaardeerd en gesteund instituut. Vele kerkgebouwen werden overgenomen van de Hervormde Kerk, gerestaureerd en nieuw leven ingeblazen. Deze kregen een seculiere functie. 2 › 2 De stichting bezit inmiddels maar liefst 91 kerken, 2 synagogen, 58 kerkhoven en 9 (vrijstaande) torens. Sinds de gasaardbevingen in Groningen wordt dit eeuwenoude erfgoed opnieuw ernstig bedreigd.