Argumenteren
In veel spreek- of schrijfsituaties moet je in staat zijn een eigen standpunt te formuleren en dat te staven met argumenten. Jouw tekst of jouw bijdrage aan een discussie, debat of besluitvormingsproces is pas succesvol als je anderen weet te overtuigen van jouw standpunt. Daarom is het van belang inzicht te hebben in de manier waarop je standpunten en argumenten voor lezers en luisteraars duidelijk kunt formuleren en weergeven.
Argumenten afstemmen op je doelgroep
Om je lezer of luisteraar te overtuigen, is het belangrijk dat je argumenten geeft die interessant voor diegene zijn. Het gaat niet om wat jij wilt vertellen, maar om wat de ander moet weten om overtuigd te raken. Zie ook: Doelgroep.
Indicatoren van argumenten
Om aan je lezer of toehoorder duidelijk te maken dat je een standpunt verwoordt of argument geeft, kun je gebruikmaken van zogenaamde indicatoren.
|
Indicatoren van standpunten (stelling waarin een spreker of schrijver zijn mening over iets weergeeft.) |
Indicatoren van argumenten (onderbouwing van het standpunt) |
|
*Stellende zinnen: Zinnen die een duidelijke mening of overtuiging bevatten, zoals "Ik ben van mening dat", "Hieruit kan geconcludeerd worden dat" |
Signaalwoorden: want, omdat, immers, aangezien, namelijk etc. Zie ook Signaalwoorden |
|
Adjectieven en bijvoeglijke naamwoorden: Sterke adjectieven kunnen een standpunt versterken, bijvoorbeeld "efficiënt", "belangrijk", "uitstekend", "verontrustend", enzovoort. |
Andere woorden: “ondersteunen”, “bewijzen”, “hieruit blijkt dat ”, “hiervoor wordt aangedragen dat ”, |
|
Werkwoorden die actie uitdrukken: Woorden die aangeven dat de spreker een actie wil ondernemen of een verandering wil bewerkstelligen, zoals "moeten", "zouden moeten", "behoren te", "dienen te", enzovoort. |
Voorbeelden: soms worden voorbeelden gegeven die het argument ondersteunen. Te herkennen aan signaalwoorden als “zoals”, “bijvoorbeeld, “ter illustratie” etc. |
|
Herhaling: Een belangrijk standpunt kan worden herhaald. |
*Let op: het is in academische teksten niet gebruikelijk om persoonlijke argumenten aan te voeren. De standpunten en argumenten moeten dan voortvloeien uit wetenschappelijk bewijsmateriaal.
Drogredenen
Drogredenen zijn argumentaties of redeneringen die (hoewel ze soms aannemelijk lijken) niet correct zijn. Dit zijn de drogredenen die het Talencentrum het vaakst signaleert:
-
Valse causaliteit “Sinds de invoering van het nieuwe overheidsbeleid is de criminaliteit gestegen. Het beleid veroorzaakt dus meer criminaliteit.” - Een oorzakelijk verband wordt gesuggereerd, terwijl daar geen bewijs voor gegeven wordt.
-
Cirkelredeneringen “Deze behandeling is ethisch verantwoord omdat het in overeenstemming is met de heersende morele norm.” - De standpunt en het argument herhalen dezelfde bewering zonder informatie toe te voegen.
Je voorkomt drogredenen door logisch te redeneren. Bij een logische redenatie vloeit de stelling/het standpunt logisch voort uit het argument.
Soorten argumentaties
Argumenten en standpunten kunnen op verschillende manieren samenhangen. Het is handig om deze te leren herkennen om ze effectief in te kunnen zetten in een heldere tekststructuur en om drogredenen te kunnen onderscheppen in teksten van anderen en van jezelf.
Enkelvoudige argumentatie
Het standpunt wordt ondersteund door slechts één argument.
Voorbeelden van indicatoren van enkelvoudige argumentatie:
-
want
-
omdat
-
immers
-
daarin
Meervoudige argumentatie
Een spreker of schrijver voert meer dan één argument aan om zijn standpunt te verdedigen. Ieder argument op zich is bedoeld als een volwaardige verdediging van het standpunt. Daardoor is meervoudige argumentatie een vrij krachtige vorm van argumentatie. Als iemand kan aantonen dat een van de argumenten niet opgaat, blijven er nog altijd andere argumenten over waarmee het standpunt wordt onderbouwd.
Voorbeelden van indicatoren van meervoudige argumentatie
-
ten eerste, ten tweede, tot slot.
-
een ander argument is dat
-
zelfs als dit niet opgaat, dan nog
-
bovendien
-
behalve dat
Nevenschikkende argumentatie
De spreker of schrijver brengt meer dan één argument naar voren, waarbij de argumenten alleen samen, in onderlinge samenhang, een onderbouwing vormen van het standpunt. De argumenten zijn daardoor van elkaar afhankelijk.
Voorbeelden van indicatoren van nevenschikkende argumentatie
-
daarbij komt
-
bovendien
-
daarnaast
-
een reden temeer om
-
vooral ook omdat
-
wat nog belangrijker is
-
alsmede
Onderschikkende argumentatie
Een spreker of schrijver voert een argument aan voor zijn standpunt. Hij vermoedt echter dat dit argument zelf in twijfel zou kunnen worden getrokken en dus ook nog onderbouwd moet worden. Daarom voert hij direct een argument aan om het eerste argument te ondersteunen. Het eerste argument krijgt dan dus de status van substandpunt. Er ontstaat zo een keten van argumenten.
Indicatoren voor onderschikkende argumentatie
-
want
-
omdat
-
immers
-
aangezien
-
namelijk
-
hieruit volgt dat
Disclaimer: De paragraaf ‘indicatoren van argumenten’ en de voorbeelden onder ‘Drogredeneringen’ zijn geïnspireerd op de output van AI-bot ChatGPT (2023). Prompts gegeven door het Talencentrum.
| Laatst gewijzigd: | 20 november 2024 15:06 |