Programma ESG Reporting en Assurance opleiding

Module 1

Maatschappelijke ontwikkeling tot ESG- (en geïntegreerde) verslaggeving

De basis voor ESG reporting kan worden gevonden in een aantal wetenschappelijke theorieën, zoals de agency-theorie, de stakeholder-theorie en de legitimatietheorie. Een belangrijk uitgangspunt is de maatschappelijke positie van de onderneming en haar relatie met de diverse groepen belanghebbenden.

Er wordt aandacht besteed aan de motivatie van ondernemingen om vrijwillig over te gaan tot het publiceren van ESG-jaarverslagen en de strategische keuzes die de leiding van de onderneming daarbij maakt. Dit alles in het licht van de actuele ontwikkelingen rondom de invoering van de CSRD een gerelateerde regelgeving. Tenslotte wordt stilgestaan bij de rol van de accountant en de assuranceopdracht inzake het ESG report.

Module 2

De inhoud van ESG reporting

De eerste stap op het terrein van ESG Reporting en Assurance is de kennismaking met het fenomeen ESG en niet-financiële informatie (NFI). Het domein wordt afgebakend, definities worden ingevuld en in een kort historisch perspectief wordt kennis genomen van het ontstaan van deze vorm van verslaggeving. Vanuit drie perspectieven wordt aandacht besteed aan (actuele) ontwikkeling van ESG reporting:

• de strategische keuzes die ondernemingen hebben gemaakt, van ad hoc duurzaamheidskeuze naar vormen van integrated thinking;
• de inhoud van verslaggeving op het gebied van milieu, klimaatverandering, sociale vraagstukken, duurzaamheid en corporate governance;
• de vormen van jaarverslaggeving van geprinte, separate verslagen naar digitale, geïntegreerde verslaggeving met monetarisering en van ad hoc verslaggeving naar continuous reporting.

Specifiek wordt stil gestaan bij de het belang van de materialiteitsanalyse, de stakeholder betrokkenheid en de positie van de onderneming in de waardeketen. Belangrijke bouwstenen uit de CSRD en ESRS.

Module 3

Standaarden en frameworks voor ESG reporting

Om betrouwbaarheid van ESG-informatie vast te kunnen stellen is een norm nodig. Tijdens de opleiding wordt ruim aandacht geschonken aan relevante, internationale raamwerken en richtlijnen die door ondernemingen worden gebruikt alsmede de opkomst van wetgeving. Uiteraard staan daarbij de Europese richtlijnen, zoals de CSRD centraal. Bij de bespreking van de diverse standaarden wordt een onderscheid gemaakt tussen:

• Gedragsrichtlijnen: belangrijke raamwerken en richtlijnen, gericht op het gedrag van de onderneming en haar medewerkers (zoals UN Global Compact, OECD, ILO Guidelines, en meer). In de CSRD en ESRS wordt veelvuldig naar deze richtlijnen verwezen.
• Implementatierichtlijnen: de omzetting van richtlijnen naar concreet beleid en instructies in de onderneming aan de hand van onder meer TCFD/TCFN en ISO 26000.
• Verslaggevingsrichtlijnen: raamwerken voor ESG reporting. Bekende voorbeelden zijn GRI Standards, SASB Guidelines en – last but not least – de CSRD, ESRS, EU Taxonomy en meer. Ingegaan wordt op het belang van stakeholder engagement en (dual) materialiteit bij het uitwerken van de ondernemingsspecifieke verslaggevingsprincipes.
• Assurance richtlijnen: accountants worden veelvuldig ingezet bij de verificatie van ESG reporting. Hiervoor zijn ISAE en NV COS richtlijnen ontwikkeld. Maar ook AccountAbility heeft een AA1000 assurance richtlijn uitgewerkt die internationaal wordt toegepast.

Module 4

Betrouwbare ESG-informatie

Om een afgewogen oordeel over de betrouwbaarheid van ESG reporting te kunnen formuleren, dient de interne beheersing van de onderneming op orde te zijn en moet de organisatie van de onderneming in staat zijn om ESG-informatie adequaat te onderbouwen, zodat het geschikt is om op te sturen en voor de accountant voldoende en geschikte evidence oplevert.

We gaan in op hoe ESG-informatie kan worden beheerst en wat de rol van IT daarbij is. Voor de accountant spelen daarbij een aantal zeer specifieke vraagstukken ten aanzien van de operationele controledoelstellingen, zoals juistheid, volledigheid, presentatie en toelichting. Doelstellingen die ook voor de onderneming relevant zijn bij het genereren van betrouwbare (stuur)informatie. Specifieke controletechnieken en -instrumenten worden benoemd en toegelicht, waarbij handvatten worden gegeven voor de praktische inrichting van een werkprogramma.

Module 5

ESG Governance en het assurance-rapport

De leiding van de onderneming is verantwoordelijk voor de ESG-verslaggeving, we staan stil bij hoe de governance kan worden ingericht, zodat deze verantwoordelijkheid ook genomen kan worden. De accountant neemt verantwoordelijkheid middels het oordeel in het assurance report bij de ESG-informatie.

Belangrijke thema’s zijn het verschil tussen een redelijke en een beperkte mate van zekerheid, de hybride opdracht, de acceptatie van beperkingen in de opdracht en het vraagstuk van getrouw beeld versus compliance. De variëteit aan informatie die op grond van de ESRS wordt gevraagd, compliceert de oordeelsvorming van de accountant.

Actuele ontwikkelingen en een blik op de toekomst

ESG reporting blijft in ontwikkeling. Steeds opnieuw ontstaan nieuwe inzichten op het gebied van dataverzameling, impact en het meten daarvan, de wensen ten aanzien van transparantie, de inhoud van Europese en nationale wetgeving en de mondiale verschillende wijzen van rapporteren. Aan het woord komen deskundigen die in deze ontwikkelingen een belangrijke rol spelen. Een toekomstvisie is bij het opstellen en/of controleren van ESG reporting van groot belang.