Zijn drugs legaal in Nederland?

In tegenstelling tot wat veel mensen denken, zijn drugs niet legaal in Nederland. Wel zijn we in Nederland tolerant ten opzichte van softdrugs, zoals wiet. De overheid gedoogt het bezit van vijf wietplanten en vijf gram softdrugs en coffeeshops mogen kleine hoeveelheden verkopen onder strikte voorwaarden.

De tolerantie in Nederland tegenover softdrugs wordt het gedoogbeleid genoemd. Onder dit beleid worden bepaalde overtredingen van de Opiumwet niet actief vervolgd, zoals het bezit van een gebruikershoeveelheid drugs. Hieronder vallen vijf gram softdrugs, vijf wietplanten, een halve gram harddrugs of één pil. Een van de bekendste onderdelen van het gedoogbeleid is de verkoop van kleine hoeveelheden cannabis in coffeeshops. Coffeeshops mogen maximaal vijf gram cannabis per persoon per dag verkopen aan personen ouder dan 18 jaar. Daarnaast mogen ze maximaal 500 gram cannabis op voorraad hebben. Dit gedoogbeleid is in de jaren 70 ingevoerd om de markten van harddrugs en softdrugs te scheiden en om zo de gezondheidsrisico’s van drugsgebruik te beperken, criminaliteit te verminderen en overlast te voorkomen.

Maar er zit een gekke kant aan dit gedoogbeleid. De verkoop in coffeeshops wordt gedoogd, maar cannabis telen is verboden. Dit houdt in dat coffeeshophouders momenteel gedwongen zijn illegaal hun winkel te bevoorraden. Al jarenlang wordt in Nederland een discussie gevoerd over de vraag of de wietteelt gelegaliseerd moet worden. Voorstanders zeggen dat legalisering de gezondheid beschermt omdat er meer toezicht is op de kwaliteit. Daarnaast wordt criminaliteit tegengegaan, omdat coffeeshophouders niet langer in zee hoeven te gaan met criminelen. Tegenstanders zeggen juist dat legalisering gezondheidsrisico’s met zich meebrengt en leidt tot een toename van drugsgebruik.

In 2020 is de overheid daarom gestart met een experiment genaamd ‘de gesloten coffeeshopketen’. Dit is een experiment in elf gemeenten met als doel te onderzoeken of het mogelijk is om op een gecontroleerde manier cannabis te kweken en aan coffeeshops te leveren. De wetgeving is hiervoor aangepast zodat productie, distributie en verkoop binnen de elf gemeenten niet langer strafbaar zijn. Het experiment had een lange voorbereidingsfase, maar de eerste gereguleerde wiet is sinds eind 2023 te koop in de coffeeshops in Breda en Tilburg. De andere deelnemende gemeenten volgen in de loop van 2024.

Hoewel Nederland lange tijd bekend stond om zijn liberale softdrugsbeleid, zijn andere landen ons inmiddels voorbijgestreefd. Zo is de wietteelt in enkele staten van Amerika gelegaliseerd, net zoals in Canada en Uruguay. Ook onze oosterburen hebben een belangrijke stap gezet richting een liberaler cannabisbeleid. Vanaf 1 april 2024 mogen volwassenen in Duitsland 50 gram cannabis bezitten en drie planten telen voor eigen gebruik.