Collectie Hendrik Nicolaas Werkman

Boekencollectie Hendrik Nicolaas Werkman

Collectiebeschrijving:

UKLU Werkman

Collectiebeschrijving gemaakt door:

Anike van Noort, 2025

Beknopt overzicht

Naam:

H.N., Werkman, (1882-1945), typograaf, kunstenaar

Omvang:

ca. 1 meter

Taal/talen:

Nederlands, Engels, Duits, Frans

Samenvatting:

Materiaal, voornamelijk boeken en kunst, van en over de Groningse kunstenaar Hendrik Nicolaas (1882-1945), typograaf, kunstenaar.

Eigenaar:

Universiteitsbibliotheek Groningen

Bewaarplaats:

Universiteitsbibliotheek Groningen, afdeling Bijzondere Collecties

Herkomst en verwerving

Biografie

Hendrik Nicolaas Werkman werd in 1882 geboren in Leens als zoon van Klaas Pieter Werkman (1847-1891) en Grietje Alingh Louwes (1850-1931). Vlak na de dood van vader Werkman vertrokken Hendrik Werkman, zijn moeder en broers in 1893 naar Assen. Een jaar later verhuisden ze naar Groningen, waar Hendrik de HBS-opleiding volgde. In 1900 ging Werkman aan de slag bij de drukkerij-uitgeverij-boekhandel Borgesius in Sappemeer. Drie jaar later kwam Werkman in dienst bij het noordelijk ochtendblad: het Groninger Dagblad. In totaal was hij zo’n vier jaar journalist.

In 1908 begon Werkman een eigen drukkerij in Groningen (Peperstraat 5) met wisselende successen. Tijdens Werkmans tweede huwelijk begon hij met tekenen. In de daaropvolgende jaren kreeg de drukkerij te maken met financiële moeilijkheden, terwijl Werkmans steeds meer bekendheid verwierf als kunstenaar.

In 1920 sloot Werkman zich aan bij de kunstenaarskring De Ploeg, die sinds 1918 bestond. Werkman raakte voornamelijk bekend om zijn ‘druksels’, een zelf ontwikkelde vorm van grafische beeldende kunst.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werkte Werkman als drukker voor de clandestiene uitgeverij De Blauwe Schuit, waarvoor hij gedurende de oorlogsjaren een veertigtal uitgaven deed verschijnen. Vlak voor het einde van de Tweede Oorlog, op 10 april 1945, is Hendrik Werkman gefusilleerd door de bezetter.

Verwerving

De stukken uit deze collectie zijn door de jaren heen verzameld door het personeel van de Bijzondere Collecties van de Universiteitsbibliotheek in Groningen.

Inhoud en samenstelling

Vijf mappen met varia, een aantal losse werken, twee mappen Chassidische legenden, een map met krant- en tijdschriftartikelen (geschonken door M.C. Werkman-van Leeuwen), een verzameldoos en twee mappen van Fie Werkman met aantekeningen over haar boek: Herinneringen aan mijn vader Hendrik Nicolaas Werkman. In totaal bedraagt de collectie ca. 1 meter aan materiaal.

De collectie bestaat onder andere uit: krantenknipsels, krant- en tijdschriftartikelen, monografieën, biografieën, efemeer drukwerk van en over De Ploeg, tentoonstellingscatalogi en grafiek door H.N. Werkman.